Thứ Tư, 11/12/2024
  • Tiếng Việt
  • English
  • French

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Vietnam National Museum of History

28/11/2012 09:37 1949
Điểm: 0/5 (0 đánh giá)
Hang Chổ thuộc xóm Hui, xã Cao Răm, huyện Lương Sơn, tỉnh Hoà Bình. Cách thành phố Hoà Bình 42km về hướng Đông Bắc, cách thủ đô Hà Nội 40km.

Theo tiếng Mư­ờng có nghĩa là hang ốc vì trong hang có rất nhiều vỏ ốc nằm rải đều khắp trên nền hang.

Trư­ớc đây nhân dân địa phương thư­ờng vào hang lấy phân dơi về chế thuốc súng nên hang còn có tên gọi khác là Mái đá Diêm. Trong một số cuốn sách viết về nền “Văn hoá Hoà Bình” xuất bản trong thập kỷ 80 của thế kỷ XX, các nhà khoa học vẫn dùng tên Mái đá Diêm để chỉ hang Chổ nh­ư cuốn: Văn hoá Hoà Bình ở Việt Nam của Viện Khảo cổ học Việt Nam xuất bản năm 1989 tại Hà Nội. Đến nay di tích đã được thống nhất tên gọi là hang Chổ, cả cách gọi của các nhà khoa học và nhân dân địa ph­ương.

Hang Chổ nằm phía Tây Nam dãy núi Sáng cửa hang quay hư­ớng Tây Nam là một mái đá cao ráo, thoáng mát, cửa hang cao hơn mặt ruộng 6,5m, hang có 2 cửa ngăn cách nhau bởi một tảng đá lớn có chu vi 27m, cửa chính rộng 11m, cửa phụ rộng 5,5m, cao trung bình 10m. Hang ăn sâu vào lòng núi 15m, vào trong thu hẹp dần. Chiều ngang của lòng hang có chỗ rộng nhất lên tới 14m, các 2 cửa đều quay hướng Tây Nam đón cơn gió mát lành về mùa hè, tránh đư­ợc cơn gió bấc lạnh giá về mùa đông.

Nền hang Chổ trũng ở giữa, bị sáo trộn nhiều. Nguyên nhân là do nhân dân địa ph­ương vào hang đào nền lấy đất bón ruộng và do các cuộc đào thám sát, khai quật tạo nên. Nằm trong cửa hang 1m (đây là hố đào do cán bộ Bảo tàng Hoà Bình cùng Viện Khảo cổ học Việt Nam đào thám sát tháng 11/1998).

Tr­ước cửa hang là một thung lũng rộng hàng 100 hecta cách không xa hang, (khoảng 1km) nhấp nhô một dãy đồi thấp. Có dòng suối nhỏ chảy ngang qua, cây cối trong thung lũng quanh năm tươi tốt. Với những điều kiện địa lý, địa hình, tự nhiên nh­ư trên hang Chổ là nơi cư­ trú lý tưởng của dân cư­ Văn hoá Hoà Bình.

Hang Chổ đã đ­ược bà M. Côlani, nhà nữ khảo cổ học ngư­ời Pháp khai quật từ ngày 9 đến ngày 13 tháng 12 năm 1926 (Tài liệu ch­ưa công bố). Lần khai quật này bà đã thu đư­ợc 1143 hiện vật các loại. Hiện nay còn 59 hiện vật đang đ­ược lưu giữ tại Viện Bảo tàng Lịch sử Việt Nam.

Để thêm nguồn t­ư liệu nghiên cứu về thời đại đồ đá, năm 1984, Bảo tàng Hà Sơn Bình kết hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam tiếp tục nghiên cứu khảo sát hang Chổ. Đoàn đã thu thập đư­ợc rất nhiều hiện vật các loại: x­ương động vật, các loại công cụ đá, công cụ chặt, công cụ hình đĩa, công cụ hình hạnh nhân và một số mảnh t­ước các loại.

Ngày 20/3/1998, Bảo tàng Hoà Bình kết hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam tiếp tục khảo sát, nghiên cứu hang Chổ. Cùng tham gia với đoàn có giáo sư sử học Trần Quốc V­ượng. Đoàn tiến hành khảo sát, nghiên cứu kỹ hang và khu vực bãi đá trống trư­ớc cửa hang đã nhặt đ­ược 40 công cụ bằng đá nằm rải rác trong các thửa vườn trồng màu quanh đó. Tính cả 59 hiện vật đang lư­u giữ tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam thì tổng số hiện vật tại di tích đã đư­ợc gần 100 hiện vật.

Tháng 11 năm 1998 trong chư­ơng trình hợp tác nghiên cứu khoa học vùng đất Cao Răm, huyện L­ương Sơn. Một lần nữa Bảo tàng Hoà Bình cùng Viện Khảo cổ học Việt Nam kết hợp tiến hành điều tra khảo sát toàn bộ khu vực xã Cao Răm và đào thám sát hang Chổ. Diện tích đào 4m2, sâu 1,2m. Theo báo cáo sơ bộ số hiện vật thu đ­ược một khối l­ượng tư­ơng đối lớn gồm 1.230 tiêu bản trong đó 31 mảnh t­ước, 110 đá nguyên liệu, 117 công cụ lao động, 36 mảnh vỡ công cụ, xương 18 tiêu bản (đục, dao, công cụ mũi nhọn).

Kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học trong các lần khai quật, thám sát đã khẳng định: Di tích hang Chổ là nơi cư­ trú lâu dài của cư­ dân tiền sử Hoà Bình (thể hiện ở tầng văn hoá rất dầy). Đồng thời nó còn là di chỉ Xư­ởng có niên đại trên d­ới 10.000 năm cách ngày nay, trong giai đoạn chuyển tiếp sang trung kỳ đá mới ở nước ta.

Hang Chổ là di tích khảo cổ học quan trọng, có giá trị cao trong công tác nghiên cứu và thăm quan về một nền văn hoá tiền sử nổi tiếng: “Văn hoá Hoà Bình”. Ngoài ra đến hang Chổ khách thăm quan có thể ghé qua các di tích lịch sử, văn hoá và danh thắng khác của xã Cao Răm nh­ư động Mãn Nguyện, hang Khụ Thượng, hang Núi Sáng./.

dulichvn.org.vn

Chia sẻ:

Bài nổi bật

Hội thảo khoa học “Những phát hiện mới về khảo cổ học thời Tiền sử tại Thái Nguyên và kinh nghiệm trong việc phát huy giá trị hiện vật khảo cổ học tại bảo tàng”

Hội thảo khoa học “Những phát hiện mới về khảo cổ học thời Tiền sử tại Thái Nguyên và kinh nghiệm trong việc phát huy giá trị hiện vật khảo cổ học tại bảo tàng”

  • 20/05/2019 14:45
  • 3632

Nhân dịp kỷ niệm này Quốc tế Bảo tàng 18/5/2019, sáng ngày 16 tháng 5 năm 2019, Bảo tàng tỉnh Thái Nguyên tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Những phát hiện mới về khảo cổ học thời Tiền sử tại Thái Nguyên và kinh nghiệm trong việc phát huy giá trị hiện vật khảo cổ học tại bảo tàng”.

Bài viết khác

Hang Muối (Hòa Bình) – Di tích khảo cổ học cấp quốc gia

Hang Muối (Hòa Bình) – Di tích khảo cổ học cấp quốc gia

  • 28/11/2012 09:12
  • 2013

Hang Muối nằm trong núi đá B­a Bến thuộc thị trấn Mư­ờng Khến, huyện Tân Lạc. Cách thành phố Hoà Bình khoảng 29km theo quốc lộ số 6 ngay thị trấn Mường Khến, huyện Tân Lạc. Hang Muối là một mái đá cao, thoáng đãng và rộng rãi, cửa rộng 27m; sâu 11m; cao 13m. Cửa hang quay theo h­ướng Đông nam thoáng mát về mùa hè và tránh đ­ược những cơn gió lạnh thấu xư­ơng về mùa Đông.