Trong nhiều ngày, từ 10/9-19/9 nhiều báo đài TW và địa phương đã liên tiếp đưa ra những thông tin ban đầu về chiếc tàu cổ. Trong đó có nhiều thông tin chưa chính xác, thậm chí có những báo in và điện tử còn đưa cả những bức ảnh hiện vật gốm sứ vốn có nguồn gốc khai quật từ tàu cổ Cù Lao Chàm. Đây là những thông tin sai lạc khiến cho nhiều người đọc hiểu lầm về nguồn gốc và niên đại con tàu. Để giúp độc giả có thêm những thông tin chính thức, chúng tôi xin đăng tải bài viết của hai chuyên gia: TS. Nguyễn Đình Chiến và TS. Phạm Quốc Quân, Hội đồng Giám định Cổ vật Bộ VH, TT & DL.
Theo tin vnexpress.net ngày 12/9/2012, ngay từ sáng sớm ngày 08/9/2012 hàng trăm ngư dân đã đưa tàu thuyền, ghe thúng về thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi để trục vớt cổ vật từ con tàu chìm dưới đáy biển. Ngay sau khi nhận được thông tin, Công an huyện Bình Sơn và bộ đội biên phòng 288 đã đến hiện trường lập biên bản thu giữ được 2 chiếc bát men ngọc, 2 chiếc chậu men nâu da lươn và 1 đồng tiền cổ có nguồn gốc từ chiếc tàu chìm.
Ngày 11/9/2012 UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có báo cáo số 149/BC-UBND gửi Bộ VH, TT và Du lịch đề nghị Bộ cử đoàn công tác về kiểm tra tàu cổ tại vùng biển Bình Châu – Quảng Ngãi
Ngày 12/9/2012 Cục Di sản văn hóa đã có quyết định số 47/QĐ-DSVH cử đoàn cán bộ gồm các thành viên:
1. Ths. Nông Quốc Thành, Trưởng Phòng Quản lý di tích;
2. TS. Nguyễn Đình Chiến, Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Ủy viên Hội đồng Giám định cổ vật;
3. TS. Phạm Quốc Quân nguyên Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Việt Nam, Ủy viên Hội đồng Giám định cổ vật.
Ngày 13/9/2012 Đoàn công tác đã có mặt tại Quảng Ngãi và tham gia đoàn khảo sát do TS. Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở VH, TT và Du lịch Quảng Ngãi tổ chức.
Một số thông tin ban đầu:
1. Địa điểm tàu đắm thuộc vùng biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, tọa độ 15o25’N, 108o15’55E, cách bờ khoảng 100m.
2. Hiện vật do ngư dân trục vớt được cơ quan biên phòng và công an thu giữ bao gồm các loại hình: bát, đĩa, lư hương men ngọc; đĩa men trắng xanh; chậu men nâu da lươn nhiều cỡ.
- Bát men ngọc màu xanh da táo hay vàng ôliu, có miệng loe thành cao, đáy màu xám hay đỏ gạch. Đường kính miệng: 18,5-19,5 cm; Chiều cao từ 7,5-8cm.
Bát men ngọc
Đa số bát men ngọc không trang trí, nhưng có trường hợp giữa lòng in hình 2 người đấu vật hay in chìm cành hoa lá.
Đĩa men ngọc
- Đĩa men ngọc dáng chậu, gờ miệng uốn, thành trong in chìm cánh hoa cúc, giữa lòng in chìm cành hoa lá, đáy có dấu khoanh tròn màu đỏ nâu. Đường kính miệng: 34 cm; Chiều cao: 7,5 cm.
Lư hương men ngọc
- Lư hương men ngọc dáng hình trụ, xung quanh thân chia 3 ngấn nổi, chân đế nhỏ có gắn 3 chân nổi, men phủ phía ngoài, lòng để mộc. Đường kính: 9 cm; Chiều cao: 5cm.
Đĩa men trắng xanh
|  Chi tiết lòng bát men ngọc | 
Chi tiết lòng đĩa men trắng xanh |
- Đĩa men trắng xanh, chân đế thấp, gờ miệng để mộc trong lòng in nổi 2 hình cá ngược chiều nhau. Đường kính miệng: 14,3 cm; Chiều cao: 3,4 cm.
Chậu men nâu da lươn
- Chậu men nâu da lươn, dáng hình nón cụt, đế bằng để mộc, men phủ trong lòng, thành ngoài men không đều. Đường kính miệng: 21,5-24 cm; Chiều cao: 5-6,7cm.
Đặc biệt trong số những hiện vật trên có 1 chồng dính gồm 11 chiếc chậu men nâu da lươn, có dấu tích than tro và những đồng tiền cổ bị cháy. Từ chứng cứ này chúng tôi cho rằng đây là dấu hiệu con tàu đã bị cháy trước khi chìm, tương tự như nguyên nhân bị chìm của tàu Hòn Cau và Cà Mau đã khai quật trước đây.
Quan sát tất cả những hiện vật bị vỡ chúng tôi đều thấy rõ những vết mới vỡ, phản ánh hậu quả việc trục vớt tự do của ngư dân. Đây là trường hợp đáng tiếc đã xảy ra tương tự với các con tàu cổ đã biết ở Việt Nam.
Trên cơ sở xem xét các loại hình, hoa văn trang trí, so sánh với các tài liệu đã biết, đặc biệt là con tàu Sinan bị đắm ở biển Nam Triều Tiên chở hàng gốm sứ thời Nguyên, chúng tôi cho rằng niên đại của những hiện vật trong tàu cổ Bình Châu thuộc thế kỉ 14, thời Nguyên (Trung Quốc).
Để thực hiện việc khai quật khẩn cấp tàu cổ Bình Châu, Sở VH, TT và Du lịch Quảng Ngãi đã có văn bản trình UBND tỉnh xem xét cấp phép và phê duyệt phương án khai quật khẩn cấp. Đồng thời Sở VH, TT và Du lịch Quảng Ngãi cũng có công văn số 1002/SVHTTDL-VP ngày 12/9/2012 gửi Bảo tàng Lịch sử quốc gia đề nghị cử cán bộ tham gia chủ trì khai quật.
Ngày 14/9/2012 UBND tỉnh Quảng Ngãi có quyết định số 1349/QĐ-UBND về việc thành lập Hội đồng xét chọn các tổ chức và cá nhân có đủ điều kiện thăm dò, khai quật, trục vớt di sản văn hóa dưới nước tại vùng biển thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi. Hội đồng gồm 9 thành viên do TS. Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở VH, TT và Du lịch làm Chủ tịch Hội đồng. Hội đồng đã trao đổi thống nhất 6 tiêu chí đánh giá tổng quát về hồ sơ đăng kí của các tổ chức và cá nhân được ban hành kèm theo quyết định số 1349 của UBND tỉnh Quảng Ngãi.
Sau cuộc họp xét chọn ngày 19/9/2012 tại Văn phòng Sở VH, TT và Du lịch Quảng Ngãi, Hội đồng đã lựa chọn Công ty TNHH Đoàn Ánh Dương - một công ty đã hoạt động trong lĩnh vực này 9 năm (2003-2012), đã được các UBND tỉnh Quảng Nam, Cà Mau, Bình Định, Bình Thuận, Kiên Giang và Bộ VH, TT và Du lịch cấp phép khảo sát khai quật tàu cổ tại nhiều địa phương trong vùng biển Việt Nam để xây dựng Bảo tàng Cổ vật Biển Việt Nam. Hiện nay, Sở VH, TT và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi đang chỉ đạo các công việc tiếp theo để tiến hành khảo sát và khai quật tàu cổ Bình Châu theo Quy chế thăm dò, khai quật khảo cổ học dưới nước do Bộ VH, TT & DL ban hành ngày 30/12/2008.
Hội đồng xét chọn theo quyết định số 1349 của UBND tỉnh Quảng Ngãi
Nguyễn Đình Chiến – Phạm Quốc Quân