Chuyên khảo

03/08/2022 10:15

Vương quốc Phù Nam: Lật giở từng 'trang sử đất'

Vương quốc Phù Nam là một quốc gia cổ nổi tiếng ở khu vực châu Á, được hình thành trong khoảng thế kỷ thứ 1 - 2 trước Công nguyên và kéo dài cho đến khoảng thế kỷ 7 sau Công nguyên. Trung tâm vương quốc này qua tư liệu khảo cổ học được nhiều nghiên cứu xác định tại khu vực Óc Eo - Ba Thê (H.Thoại Sơn, An Giang).

02/08/2022 09:13

Vương quốc Phù Nam: Quốc gia cổ huyền bí bị vùi sâu

Sử liệu Trung Hoa viết về thời Thương Chu của nước này đã ghi nhận về một vương quốc cổ có tên gọi là Phù Nam (Fou Nan) trên địa bàn Nam bộ Việt Nam ngày nay.
Tác phẩm Hậu Hán thư, khi chép về truyện sứ giả Việt Thường thị sang cống chim trĩ trắng cho vua Chu Thành Vương vào năm 1.110 trước Công nguyên, trên đường trở về nước, sứ giả phải đi qua nước Lâm Ấp (Champa) và Phù Nam.

25/07/2022 09:46

Xứ Quảng Nam xưa: Quảng Nam từ 1801 - 1832

Năm 1801, triều Tây Sơn sụp đổ. Nguyễn Ánh lên ngôi vua (1802), thiết lập vương triều Nguyễn, xây dựng và củng cố quyền lực trên toàn cõi đất nước.
Năm 1803, vua Gia Long tiến hành cải cách hành chính trong phạm vi toàn quốc, chia tách dinh Quảng Nam thành 3 dinh: dinh Quảng Nam (gồm 2 phủ Điện Bàn và Thăng Hoa), dinh Quảng Ngãi (phủ Tư Nghĩa) và dinh Bình Định (phủ Quy Nhơn).

1050

22/07/2022 09:25

Xứ Quảng Nam xưa: Thời Tây Sơn

Đến giai đoạn cuối thế kỷ 18 sự phát triển kinh tế - xã hội ở Đàng Trong đã dần dần tích tụ những mâu thuẫn nội tại với việc hình thành lớp người giàu có, quyền lực, chiếm hữu nhiều đất đai, bên kia là đại đa số nông dân, nghèo khó, ruộng đất khai khẩn được bằng mồ hôi, nước mắt và cả xương máu, dần dần rơi vào tay điền chủ, quan lại, tướng lĩnh.

20/07/2022 08:39

Xứ Quảng Nam xưa: Dưới thời chúa Nguyễn

Đầu thế kỷ XVI, nhà Lê suy yếu, Mạc Đăng Dung soán ngôi, lập ra nhà Mạc (1527). Bồi thần nhà Lê là Nguyễn Kim tập hợp lực lượng chống nhà Mạc, lập triều Lê Trung hưng (1533 - 1788).

15/07/2022 10:01

Xứ Quảng Nam xưa: Ngũ Quảng có phải là Quảng Nam xưa?

“Ngũ Quảng” nghĩa là 5 vùng đất có tên gọi gắn với từ “Quảng”.
Quảng (廣) chữ Hán nghĩa là rộng, lớn, mở rộng. Theo các nhà nghiên cứu, Quảng trong tiếng Hán (Quảng Đông, Quảng Tây...) và tiếng Việt (Quảng Nam, Quảng Ngãi...) là một từ gốc Tày - Thái, tương đương với “khoảng” trong tiếng Thái hiện đại, và có nghĩa tương đương hạt, dinh, tiểu khu, vùng...

1074

13/07/2022 11:34

Xứ Quảng Nam xưa: Sự kiện lớn năm 1471

Năm 1402, nhà Hồ đốc sức quân dân mở đường thiên lý vào nam, đặt nhiều dịch quán, đưa quân thủy bộ áp sát biên giới, buộc vua Chăm là Ba Đích Lại giao quyền cai quản Chiêm Ðộng (nay là phần lớn Quảng Nam và TP.Ðà Nẵng) và Cổ Lũy Ðộng (nay là phần lớn tỉnh Quảng Ngãi).

12/07/2022 14:36

Xứ Quảng Nam xưa: Những biến động lịch sử Việt - Chăm

Ngay sau khi vương quốc Chăm được thành lập (192), đặc biệt là sau khi vua Chăm Phạm Văn mở rộng cương thổ đến vùng Hoành Sơn (đèo Ngang), mối quan hệ giữa triều đình phong kiến Chăm và tập đoàn cai trị phong kiến Trung Hoa lúc bấy giờ đang đặt ách đô hộ trên lãnh thổ Âu Lạc (Bắc bộ và Bắc Trung bộ ngày nay) vô cùng phức tạp và hầu như không mấy yên bình

11/07/2022 10:25

Xứ Quảng Nam xưa: Chiêm Động, Cổ Lũy Động - vùng đất đặc biệt

Trong bộ sách Dư địa chí, Nguyễn Trãi chép về ranh giới phía nam của nước Đại Việt vào thời đầu nhà Hậu Lê như sau:
“Nam giới xưa là nơi nội bạn của châu Bắc cảnh, thuộc bộ Việt Thường. Thời nội thuộc bị Chiêm lấy mất, chia làm Chiêm Chiêm, Chiêm Lũy. Đông và bắc tiếp giáp Thuận Hóa, tây và nam thông với Chiêm Thành. Có 3 lộ phủ, 9 thuộc huyện, 97 làng xã. Đấy là phên dậu thứ 5 về phương Nam” (Nguyễn Trãi toàn tập, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1976, tr.235).

07/07/2022 10:30

Xứ Quảng Nam xưa: Cư dân Chăm trên đất Quảng Nam xưa

Vào thời kỳ Tần - Hán, cũng như các bộ của quốc gia Âu - Lạc ở phía bắc (nay là Bắc bộ và Bắc Trung bộ), vùng đất phía nam đèo Ngang đã lệ thuộc sự cai trị của phong kiến Trung Hoa, ít ra là trên danh nghĩa

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Vietnam National Museum of History