Chuyên khảo

08/07/2024 10:54

Cái ăn của người Đông Sơn (kỳ 1): Tìm về mâm cơm Đông Sơn hơn 2.000 năm trước

Chúng ta đã có tới 9 tuần "rì rầm" về "mặc" thời Đông Sơn. Từ hôm nay, chúng ta sẽ chuyển sang lĩnh vực "ăn" của người Đông Sơn. Dọn bữa đầu tiên, tôi muốn nói qua về một số chủ đề xoay quanh "mâm cơm Đông Sơn"!

28/06/2024 09:37

Tìm về trang phục thời Đông Sơn (kỳ 9 & hết): Từ những tấm đồng che ngực

Tên "Hộ tâm phiến" Đông Sơn xuất hiện phổ biến từ những năm 1960 - 1970 nhằm chỉ những phiến đồng mỏng hình vuông hay chữ nhật thường thấy trong các mộ táng Đông Sơn. Đây là một từ mượn chữ Hán ám chỉ vật tròn đeo trước ngực các bộ giáp phục. Sau này bỏ Hán ngữ dùng từ thuần Việt là "tấm che ngực", được nhiều nhà nghiên cứu xếp vào mục binh khí với tư cách là một hiện vật dùng để che đỡ một phần thân thể trong giáp chiến.

25/06/2024 08:57

Tìm về trang phục thời Đông Sơn (kỳ 8): Bí ẩn giáp phục Đông Sơn

Trong quá trình nghiên cứu về trang phục Đông Sơn, có một số loại trang phục có thể dễ dàng nhận ra nhờ sự thể hiện của nghệ nhân trên các bức tượng cán dao găm hay hình khắc minh họa trên đồ đồng.

12/06/2024 15:23

Tìm về trang phục thời Đông Sơn (kỳ 7): Phục trang Đông Sơn - tìm từ mộ táng

Trước khi bước vào buổi "rì rầm" khảo cổ học phục trang Đông Sơn hôm nay, chúng ta đã có 6 tuần nói về lịch sử vải sợi, tơ tằm, nhuộm màu, khâu vá và thêu ren… thời Đông Sơn. Để tạo thành những bộ trang phục Đông Sơn hoàn chỉnh, các bà mẹ hay người vợ trong từng gia đình Đông Sơn còn cần tạo ra những phụ kiện cần thiết khác nữa, như các băng dải thắt lưng, các nút khuy, tấm ốp đồng…

07/06/2024 22:24

Tìm về trang phục thời Đông Sơn (kỳ 6): Bất ngờ tơ lụa Đông Sơn

Không ít nhà nghiên cứu có thể hình dung được rằng, trong khung cảnh văn hóa tiền sơ sử thời Đông Sơn 2.500 năm trước, tổ tiên ta đã từng chế tạo và sử dụng khá phổ biến chất liệu sợi tơ tằm và dệt nên những tấm lụa rất mịn mỏng dùng trong trang phục và tạo nền cho những sản phẩm sơn then cao cấp. Và buổi "rì rầm" hôm nay, tôi dành cho những bất ngờ ấy khi phát hiện nhiều bằng chứng khảo cổ cụ thể về tơ lụa Đông Sơn.

1070

04/06/2024 09:40

Tìm về trang phục thời Đông Sơn (kỳ 5): Thợ may Đông Sơn và sự khởi đầu nghề thêu

Thợ may Đông Sơn là một loại "thợ" có lẽ xuất hiện khá muộn sau thời Đông Sơn nhiều thế kỷ. Và chữ "thợ may" dùng trong trường hợp này chỉ mang ý nghĩa "vay mượn" mà thôi, nhằm bàn đến một lĩnh vực mà chúng tôi đã có bằng chứng khảo cổ học trong thời Đông Sơn, đó là việc "chế" thành các đồ trang phục đương thời.

28/05/2024 14:49

Tìm về trang phục thời Đông Sơn (kỳ 4): Người Đông Sơn đã dệt vải ra sao?

Có một cách nghĩ ấu trĩ, phiến diện và rất sai lầm về thời Đông Sơn, rằng cư dân Đông Sơn còn "ăn lông, ở lỗ" hoặc đến cả vua cũng "cởi trần mà cũng xưng vương". Chương trình đi sâu vào nghiên cứu vải sợi, trang phục Đông Sơn hé mở một sự thực hoàn toàn khác.

22/05/2024 15:03

Tìm về trang phục thời Đông Sơn (kỳ 3): Từ chiếc trống đồng ở nghĩa địa cổ...

Để không biến chuyên mục này thành một diễn đàn quá chuyên sâu học thuật, tôi xin dùng một ví dụ cụ thể để giúp độc giả nắm bắt một phần quan trọng và hấp dẫn nhất của vải sợi Đông Sơn: dệt vải băng màu dọc (kẻ dọc).

1006

20/05/2024 10:52

Tìm về trang phục thời Đông Sơn (kỳ 2): Truy tìm cội nguồn nguyên liệu vải sợi Đông Sơn

Nhà nghiên cứu khác với một người sưu tầm cổ vật ở chỗ, những đồ vật cổ đều được mổ xẻ phân tích, nhằm cái đích cuối cùng là hiểu được cuộc sống của cổ vật và những người đã chế tạo, sử dụng chúng. Các hiện vật khảo cổ dưới tay những nhà khoa học chân chính sẽ giành lại được đời sống của mình, như khi chúng ra đời từ nhiều ngàn năm trước.

16/05/2024 14:05

Tìm về trang phục thời Đông Sơn (kỳ 1): Từ tấm vải trong ngôi mộ cổ 2.400 năm

Đã từ trên 20 năm nay, tên tuổi của người đang "rì rầm" cùng các bạn hôm nay được gắn với những thành tựu về nghiên cứu vải sợi thời Đông Sơn. Chừng ấy năm đi rất sâu vào nghiên cứu vải sợi thời dựng nước trên 2.000 năm trước đã để lại cho tôi cả một bảo tàng vải sợi cổ truyền với hàng ngàn tiêu bản quý giá, không chỉ ở Việt Nam mà có giá trị quốc tế.

1009

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Vietnam National Museum of History