Chuyên khảo

04/03/2025 09:21

Tạo âm Đông Sơn (kỳ 6): Điệu khèn từ ngàn xưa

Chúng ta đã có 5 tuần thưởng thức âm thanh Đông Sơn phát ra từ những bộ trống, chiêng, chuông, lục lạc… từ âm vang lễ hội đến rúc rích rủ rỉ cầu khấn thần linh. Và hôm nay, chúng ta bắt đầu với những phương pháp tạo âm bằng hơi thổi, chủ yếu của người qua đường miệng, mũi…

1561

18/02/2025 08:58

Tạo âm Đông Sơn (kỳ 5): Những chiếc chuông Đông Sơn dáng trống

Cách đây đã trên 30 năm, các nhà khảo cổ học thuộc tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc) đã phát hiện một ngôi mộ quý tộc thời Chiến Quốc, thế kỷ 4 - 5 trước Công nguyên và rất sửng sốt với một hiện vật lạ chưa từng thấy trước đó trong khảo cổ học nước này. Đó là một chiếc trống đồng nhỏ rộng khoảng 12cm, cao chừng 7cm - 8 cm, trên mặt trống, chính giữa mặt trời nhiều cánh, có một quai treo.

1902

04/02/2025 14:42

Tạo âm Đông Sơn (kỳ 4): Nhạc chuông Đông Sơn - tiếng rung vang thần thánh, quý tộc

Nhạc chuông Đông Sơn là một đề tài đáng được chú ý trong khi nghiên cứu về tạo âm Đông Sơn. Về nguyên tắc, chúng tôi vẫn xếp nhạc chuông vào “bộ gõ” khi tiếng vang được phát ra nhờ va đập của hai vật thể và âm vang (echo) nhờ một vòm chứa âm.

1856

06/01/2025 10:56

"Tạo âm" Đông Sơn (kỳ 3): Sau trống luôn là chiêng

Trong ngôn ngữ Việt thì "trống chiêng" là một liên từ ám chỉ sự rộn ràng của âm vang lễ hội, cũng như sau này gắn với cặp từ "kèn trống". Kỳ này, tôi xin kể thêm về trống Đông Sơn và tiếp nối đến "chiêng" Đông Sơn. Đây là sự tiếp nối rất tự nhiên và logic mà cư dân Đông Sơn đang nắm giữ những bằng chứng sinh động nhất của cuộc tiếp nối này.

1864

02/01/2025 09:23

Tạo âm và thưởng âm Đông Sơn (kỳ 2): Bắt đầu với bộ gõ: trống đồng

Do sự quá nổi tiếng của trống đồng, tôi không muốn mất nhiều thời gian mô tả những trống lớn và đẹp nhất nữa mà dành thời lượng để bàn về cách chế tác và sử dụng trống đồng ra sao với tư cách chúng là đại biểu phổ biến nhất, long trọng nhất của nghệ thuật tạo âm Đông Sơn.

2159

19/12/2024 15:28

Tạo âm và thưởng âm Đông Sơn (kỳ 1): "Giấc mơ" khai quật các tầng âm thanh cổ

Bắt đầu từ hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau đi vào một lĩnh vực rất thú vị của thời Đông Sơn, đó là nghệ thuật tạo âm và thẩm - thưởng âm thanh, giai điệu Đông Sơn. Đối với khoa học khảo cổ cho tới hôm nay thì âm thanh là thứ không dễ "khai quật" được như là các vết tích khác của đời sống con người. Tuy nhiên, từ những năm đầu 1970, khi bắt đầu với các chuyên ban sâu của ngành sử, tôi đã từng nảy ra ý định "khai quật" các tầng âm thanh cổ đại.

2113

10/12/2024 11:04

"Tạo hương" Đông Sơn (kỳ 5): Hương trầm Đông Sơn và ngạo nghễ chim công

Gần như tuyệt đại bộ phận các lồng đốt trầm Đông Sơn đều tạo làn khói thơm bện vờn quanh một tượng chim công trên đỉnh chóp của lồng ấp. Dường như mùi thơm trang nghiêm, thanh lịch của trầm luôn gắn bó với vẻ đẹp thanh cao của chim công....

1921

05/12/2024 14:13

"Tạo hương" Đông Sơn (kỳ 4): Lồng đốt trầm - đặc sản của quý tộc Giao Chỉ

Tôi muốn dành buổi "rì rầm" hôm nay để vừa từng bước đặc tả một loại hiện vật Đông Sơn độc đáo, vừa làm rõ điểm khác biệt rất đáng chú ý của quý tộc Đông Sơn thời Giao Chỉ.

2019

02/12/2024 09:40

"Tạo hương" Đông Sơn (kỳ 3): Chân dung một vị "thần hương liệu" Đông Sơn

Trong số hàng trăm lồng đốt trầm Đông Sơn hiện lưu truyền ở các bảo tàng và trong giới sưu tầm cổ vật trong, ngoài nước thì chiếc lồng đốt trầm đang trưng bày tại Nhà hàng Trống Đông Sơn (Dongson Drum Restaurant) trên phố Trần Đăng Ninh (Hà Nội) có thể coi như là chiếc duy nhất có phần tay cầm là một vị nam thần.

1691

20/11/2024 09:50

"Tạo hương" Đông Sơn (kỳ 2): "Đốt trầm" thưởng hương ngàn năm

Như đã hẹn với độc giả từ tuần trước, buổi "rì rầm" hôm nay chúng ta sẽ đi sâu hơn vào bộ dụng cụ tạo hương Đông Sơn.

1479

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Vietnam National Museum of History