"Rồng - trên cổ vật" là chuyên đề trưng bày đầu tiên mà Bảo tàng Lịch sử Quốc gia giới thiệu tới công chúng trong năm 2012. Dịp này, rồng cũng sẽ trở thành là linh vật đầu tiên "xông đất" cho bảo tàng trong năm Nhâm Thìn.
Chuyên đề "Rồng- trên cổ vật" sẽ ra mắt công chúng ngày 12/1/2012. Mọi công tác chuẩn bị đang trong giai đoạn hoàn tất để đảm bảo cao điểm trưng bày vào đúng dịp vui xuân đón Tết của nhân dân cả nước.
Chuyên đề trưng bày lần này cũng là dịp để chúng ta nhìn lại những chặng đường dài, từ “thưở sơ khai của loài rồng” trên đất Việt khi những hình dung đầu tiên về loài rồng xuất hiện trên những vật dụng của thế kỷ I tới đầu thế kỷ XX. Theo tiến trình phát triển của lịch sử của dân tộc và những đổi thay trong tư duy, văn hoá, hình tượng rồng cũng có sự biến hoá.
Rồng thời Lê (thế kỷ XV) thay đổi hẳn. Rồng không nhất thiết là một con vật mình dài như rắn uốn lượn đều đặn nữa mà ở trong nhiều tư thế khác nhau. Đầu rồng to, bờm lớn ngược ra sau, mào lửa mất hẳn, thay vào đó là một chiếc mũi to. Thân rồng lượn hai khúc lớn, chân có năm móng sắc nhọn quắp lại dữ tợn. Rồng thời Lê tượng trưng cho quyền uy phong kiến. Rồng thời Trịnh - Nguyễn vẫn còn đứng đầu trong bộ tứ linh nhưng đã được nhân cách hóa, được đưa vào đời thường như hình rồng mẹ có bầy rồng con quây quần, rồng đuổi bắt mồi, rồng trong cảnh lứa đôi. Rồng thời Nguyễn trở lại vẻ uy nghi tượng trưng cho sức mạnh thiêng liêng. Rồng được thể hiện ở nhiều tư thế, ẩn mình trong đám mây, hoặc ngậm chữ thọ, hai rồng chầu mặt trời, chầu hoa cúc, chầu chữ thọ...
Nhân dịp năm mới Nhâm Thìn, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia hy vọng có thể mang tới công chúng những góc nhìn đa dạng, mang tính chất lịch sử về chủ đề rồng. Từ những hiện vật cụ thể và câu chuyện quanh chúng, khách tham quan có cơ hội khám phá giá trị văn hoá mà cha ông gửi gắm thông qua linh vật huyền thoại này.
Phòng trưng bày “Rồng - trên cổ vật” gồm những hiện vật được trưng bày theo các niên đại sau:
1. Văn hoá Đông Sơn và thời kỳ thế kỷ I – X
2. Thời Lý – Trần
3. Thời Lê – Mạc, Lê Trung Hưng
4. Thời Nguyễn
5. Văn hoá Chămpa
Hình ảnh một số hiện vật trưng bày:
Mai Châm