Thứ Bảy, 08/02/2025
  • Tiếng Việt
  • English
  • French

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Vietnam National Museum of History

13/01/2014 14:03 3392
Điểm: 0/5 (0 đánh giá)
Bảo tàng Lịch sử Quốc gia hiện còn lưu giữ một sưu tập Nhật Bản bằng chất liệu kim loại, trong đó gồm các loại hình như đỉnh, xoong cán dài có nắp, ấm có nắp, nắm đấm cửa đúc nổi hoa cúc dây, đều thuộc đời Giang Hộ và Minh Trị. Đáng chú ý hơn cả là sưu tập kiếm và chắn tay kiếm.

1.Chắn tay kiếm hình bầu dục được phân loại như sau:

+ Kiểu 1: Chắn tay kiếm bằng đồng loại ovan dẹt. Chính giữa trổ thủng hình tam giác. Hai bên trổ thủng hai ô cân xứng gần hình bầu dục. Hai mặt khắc hoa lá cúc và hình nhân vật đứng mặc áo choàng dài, chân đi giày. Trên một mặt khắc hai dòng chữ Hán: Kê nhị quán nghi trinh lưỡng thiện dung. Đường kính 7,5 cm. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Mua của Bergeren 1/9/1910.

+ Kiểu 2: Chắn tay kiếm bằng đồng loại bầu dục dẹt, gờ ngoài uốn lượn. Hai mặt đúc nổi phong cảnh sơn thủy và hoa lá cúc. Một mặt khắc bốn chữ Hán: Công đằng đình thọ. Mặt kia khắc bốn chữ hán: giáp tý sơ xuân ( nghĩa là tháng đầu mùa xuân năm Giáp Tý). Đường kính 8,6 cm. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Hiện vật trao đổi trong sưu tập BT Hoàng gia Nhật năm 1950.

Chắn tay kiếm hình bầu dục.

+ Kiểu 3: Chắn tay kiếm bằng đồng loại ovan dẹt. Chính giữa trong ô hình bầu dục trổ thủng ô hình thang. Hai bên trổ hai ô hình chữ D cong cân xứng. Trên mặt đúc nổi khóm lá trúc. Đường kính 7,3 cm. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Mua của Bergeren 1/9/1910.

+ Kiểu 4: Chắn tay kiếm bằng đồng loại bầu dục dẹt, chính giữa trổ thủng ô hình tam giác, hai bên trổ hai ô hình chữ D cong cân xứng. Trên mặt đúc nổi hình người đội mũ ngồi trên lưng ngựa và một người khác gánh hành lý. Có thể đây là đề tài: Đạp tuyết tầm mai tương tự đồ sứ Trung Quốc thế kỷ 18. Đường kính 8,6 cm. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Hv trao đổi trong sưu tập BT Hoàng gia Nhật năm 1950.

+ Kiểu 5: Chắn tay kiếm bằng đồng loại bầu dục dẹt, chính giữa trong hình ovan trổ thủng ô hình tam giác. Bên cạnh ô bầu dục trổ thủng ô hình chữ D cong. Hai mặt đúc nổi mây trăng và khóm cây. Đường kính 7,2 cm. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Mua của Bergeren 1/9/1910.

+ Kiểu 6: Chắn tay kiếm bằng đồng loại bầu dục dẹt, chính giữa trổ thủng ô hình tam giác, hai bên trổ hai ô bầu dục cân xứng. Trên hai mặt đúc nổi cành hoa anh đào. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Mua của Peri 9/3/1923.

+ Kiểu 7: Chắn tay kiếm bằng sắt loại bầu dục, chính giữa trổ thủng ô hình tam giác, hai bên trổ hai ô hình bầu dục cân xứng. Trên mặt đúc nổi cành hoa anh đào. Đường kính 8,7 cm. . Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Mua của Peri 9/3/1923.

+ Kiểu 8: Chắn tay kiếm bằng đồng loại hình bầu dục dẹt, chính giữa trổ thủng ô tam giác, một bên trổ thủng ô hình bầu dục, trên mặt đúc nổi cành hoa lá cúc. Bông hoa cúc thể hiện cánh hình dải quạt có màu đồng sáng. Dài 6,7 cm, rộng 5,5 cm. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Mua của Bergeren 1/9/1910.

+ Chắn tay kiếm bằng đồng loại bầu dục dẹt, gờ viền uốn lượn. Chính giữa trổ thủng ô hình tam giác, bên cạnh trổ thủng ô bầu dục. Trên mặt đúc nổi cành hoa anh đào và khắc hai chữ Hán: Trùng quang. Đường kính 5,3 cm. Đời Đào Sơn, thế kỷ 16-17. Mua của Bergeren 1/9/1910.

2. Chắn tay kiếm có hình bông hoa bốn cánh gồm 7 kiểu như sau.

+ Kiểu 1: Chắn tay kiếm bằng đồng loại hình bông hoa bốn cánh bao quanh có viền gờ nổi, chính giữa trong ô bầu dục trổ thủng hình tam giác, bên cạnh trổ thủng một hình bầu dục, hai mặt đúc nổi chim phượng hoàng đậu trên cành hoa anh đào, phía dưới có những khóm lá trúc màu đồng xám trên nền đen. Dài: 6,8 cm. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Mua của Bergeren 1/9/1910.

+ Kiểu 2: Chắn tay kiếm bằng đồng loại hình hoa bốn cánh dẹt, xung quanh có gờ viền nổi. Chính giữa trổ thủng ô hình tam giác, hai bên trổ hai ô hình bầu dục cân xứng. Trên mặt khắc hai cành hoa lá. Dài 6,7 cm. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Mua của Bergeren 1/9/1910.

Chắn tay kiếm hình bông hoa bốn cánh.

+ Kiểu 3: Chắn tay kiếm bằng đồng loại hình hoa bốn cánh dẹt, xung quanh có gờ viền nổi tạo hình cánh sen. Chính giữa trổ thủng ô hình tam giác. Trong mỗi cánh hoa đúc nổi dây lá đối xứng theo từng cặp. Dài 5 cm. Đời Đào Sơn, thế kỷ 16-17. Mua của Leng Vall tại Nhật Bản 28/9/1936.

+ Kiểu 4: Chắn tay kiếm bằng đồng loại hình hoa bốn cánh dẹt có gờ viền nổi bao quanh. Chính giữa trổ thủng ô hình tam giác, hai bên trổ hai ô hình bầu dục cân xứng. Phía trên đỉnh tam giác trổ thủng một ô hình bầu dục hơi cong, trên hai mặt đúc nổi bông hoa cách điệu đối xứng theo từng cặp. Dài 6,8 cm. Đời Đào Sơn, thế kỷ 16-17. Mua của Leng Vall 28/9/1936, Nhật Bản.

+ Kiểu 5: Chắn tay kiếm bằng đồng loại hình hoa bốn cánh dẹt. Chính giữa trổ thủng ô hình tam giác, hai bên trổ hai ô hình bầu dục cân xứng, một bên còn dấu vết chưa thủng. Trên hai mặt đúc nổi hai cành hoa lá cúc. Dài 8 cm. Đời Giang Hộ, thế kỷ 17-18. Mua của Bergeren 1/9/1910.

+ Kiểu 6: Chắn tay kiếm bằng đồng loại hình hoa bốn cánh dẹt. Chính giữa trong ô bầu dục trổ thủng hình tam giác, hai bên trổ thủng hai ô hình chữ D cong cân xứng. Hai mặt đúc nổi hình chiếc lá có khắc gân lá đối xứng. Dài 8,2 cm. Đời Đào Sơn, thế kỷ 16-17. Hiện vật trao đổi trong sưu tập của BT Hoàng gia Nhật 1950.

+ Kiểu 7: Chắn tay kiếm bằng đồng loại hình hoa bốn cánh dẹt. Chính giữa trong ô bầu dục trổ thủng hình tam giác. Hai bên trổ hai ô hình bầu dục cân xứng. Hai mặt đúc nổi hình hai chim hạc và hai cành lá theo kiểu trang trí trổ thủng. Dài 7,5 cm. Đời Đào Sơn, thế kỷ 16-17. Mua của Bergeren 1/9/1910.

Tuy chủng loại cổ vật bằng chất liệu kim loại, chúng ta chỉ biết số lượng hạn chế với các loại hình đỉnh, ấm, nắm đám cửa... giá đỡ, kiếm, chắn tay kiếm và gương đồng, nhưng đây là những tài liệu cho biết về kỹ thuật đúc đồng khá phát triển ở Nhật Bản. Các sản phẩm này chủ yếu cũng tập trung từ đời Giang Hộ đến Minh Trị đầu thế kỷ 17 đến đầu thế kỷ 20. Chúng ta vẫn thấy bao trùm trong các trang trí là đề tài hoa cúc, hoa lan, hình bát bảo, hình rồng phượng, chim hạc, hoa anh đào. Những đề tài này thể hiện rõ phong cách Nhật Bản. Nếu so sánh đề tài hoa cúc trên các chắn tay kiếm chúng ta còn thấy sự tương đồng trên rất nhiều những gương đồng Nhật Bản cùng thời (Kyoto National Museum, 1997: 26-31). Đặc biệt, tuy những thanh kiếm trong sưu tập không nhiều nhưng là tài liệu gợi ý cho việc tìm hiểu các loại hình kiếm Nhật còn lưu tồn ở Việt Nam. Theo các tài liệu nghiên cứu cho biết trong khoảng thế kỷ 16-18, có rất nhiều Châu Ấn thuyền của Nhật Bản được phép qua lại miền Bắc và miền Trung Việt Nam để trao đổi giao lưu hàng hóa với chúa Trịnh ở Đàng ngoài và chúa Nguyễn ở Đàng trong. Trong số hàng hóa đó có sản phẩm kiếm Nhật rất được ưa chuộng ở đương thời. Từ sưu tập kiếm và chắn tay kiếm này sẽ là gợi ý cho việc nghiên cứu và sưu tầm tiếp theo của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia trong tương lai.

TS. Nguyễn Đình Chiến- Phó GĐ Bảo tàng LSQG

Bảo tàng Lịch sử quốc gia

Chia sẻ:

Bài nổi bật

Loại hình chân chạc trong đồ gốm văn hóa Phùng Nguyên

Loại hình chân chạc trong đồ gốm văn hóa Phùng Nguyên

  • 11/06/2019 08:28
  • 4668

Là loại hình di vật độc đáo xuất hiện từ văn hóa Phùng Nguyên và tồn tại qua các giai đoạn văn hóa tiếp sau (Đồng Đậu, Gò Mun, Đông Sơn). Đến nay vẫn chưa có sự thống nhất về tên gọi cũng như chức năng của loại hình hiện vật này. Chúng được gọi bằng nhiều tên khác nhau như hòn kê, ông đầu rau, vật hình cốc, vật hình phễu, vật hình sừng bò, vật giữ lửa, chân giò, chân chạc, vật có liên quan đến tôn giáo tín ngưỡng nguyên thủy... Đến nay tên gọi chạc gốm được nhiều nhà nghiên cứu sử dụng hơn cả. Chạc gốm được tạo bằng tay, chất liệu gốm thô pha nhiều cát sạn sỏi nhỏ, đa số có văn thừng, một số ít trang trí văn khắc vạch. Chạc gốm chia thành hai phần: Phần cốc loe ở trên và phần chân ở dưới. Kích thước to nhỏ khác nhau.

Bài viết khác

Mấy điều giới thiệu về Kiếm và chắn tay kiếm Nhật Bản lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia (phần 1).

Mấy điều giới thiệu về Kiếm và chắn tay kiếm Nhật Bản lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia (phần 1).

  • 10/01/2014 14:41
  • 3644

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia hiện còn lưu giữ một sưu tập Nhật Bản bằng chất liệu gốm sứ và kim loại. Trong đó sưu tập đồ gốm sứ tập trung chủ yếu thuộc hai dòng đồ sứ hoa lam và đồ sứ vẽ nhiều màu. Cổ vật bằng chất liệu kim loại gồm các loại hình đỉnh, xoong cán dài có nắp, ấm có nắp, nắm đấm cửa đúc nổi hoa cúc dây, đều thuộc đời Giang Hộ và Minh Trị. Đáng chú ý hơn cả là sưu tập kiếm và chắn tay kiếm.