Năm 1946, trên trang nhất báo Cứu Quốc ngày 18/5/1946 có đăng một bài báo với tựa đề: “Cụ Hồ Chí Minh với dân tộc Việt Nam”. Theo đó, lần đầu tiên ngày tháng năm sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh chính thức được công bố, đó là ngày 19/5/1890(1). Từ đó, ngày này hàng năm trở thành một trong các ngày kỷ niệm quan trọng của nhân dân Việt Nam.
Trong những năm tháng chiến tranh, ngày sinh nhật Bác trở thành dịp để quân và dân ta bày tỏ lòng thành kính với Người. Đồng thời, cũng dịp này, nhân dân tăng cường thi đua, đấu tranh để thể hiện lòng yêu nước của mình và niềm tin vững chắc vào con đường cách mạng của Hồ Chủ tịch.
Năm 1947, Bác đang ở Chiến khu Việt Bắc. Thời điểm này, chiến tranh đang lan rộng trong cả nước. Các hoạt động tuyên truyền cách mạng của Việt Minh trải rộng từ Bắc vào Nam. Tại Nam Kì, theo Thông tin từ Cơ quan An Ninh liên bang số 6284, nhân dịp sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh, Uỷ ban tuyên truyền Việt Minh đã phát truyền đơn kêu gọi nhân dân Việt Nam ủng hộ Chính phủ Hồ Chí Minh.
Nguồn: ANOM.FRANOM60_6HCI_370_0338
Bản dịch truyền đơn sang tiếng Pháp, do cơ quan An ninh Pháp thực hiện như sau:
Le 19 mai 1947 est l'anniversaire du Président Ho, le héros, le surhomme qui dirige la révolution libératrice du peuple vietnamien, qui met toute sa vie au service de la patrie.
Ce jour doit être un jour de fête solennelle pour tout le peuple vietnamien.
Four manifester notre confiance inébranlable en lui,
Pour montrer aux réactionnaires son prestige,
Ce jour, nos compatriotes feront ce qui suit:
- Arborer le drapeau vietnamien dans chaque maison,
- Tenir des réunions et faire des causeries sur la vie de sacrifice du président Ho,
- Prier pour la santé et la longévité du Président Ho,
- S'abstenir de nourriture et réserver la somme épargnée au Secours national,
- Faire la grève de travail et des marchés.
Vive Ho Chi Minh
Soutenons jusqu'au bout le Gouvernement Ho Chi Minh
Nguồn: ANOM.FRANOM60_6HCI_370_0340
Bản gốc tiếng Việt của truyền đơn này không kèm theo trong hồ sơ. Nội dung bản truyền đơn như sau:
“Ngày 19 tháng 5 năm 1947 là sinh nhật của Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị anh hùng, con người vĩ đại, nhà lãnh đạo cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam, Người đã dành cả cuộc đời để phục vụ Tổ quốc.
Sinh nhật Người là ngày lễ trọng đại đối với toàn thể nhân dân Việt Nam.
Chúng ta phải bày tỏ lòng tin vững chắc của mình đối với Người,
Để các thế lực phản động thấy được uy tín của Người,
Ngày này, đồng bào chúng ta sẽ thực hiện những điều sau đây:
- Các nhà treo cờ Việt Nam,
- Tổ chức cuộc họp và thảo luận về cuộc đời hy sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh,
- Chúc sức khỏe và mừng thọ Người,
- Nhịn ăn và dành số tiền tiết kiệm đó đóng góp cho Quỹ cứu trợ quốc gia,
- Không làm việc và họp chợ.
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hãy ủng hộ đến cùng chính quyền Hồ Chí Minh!”
Trong những năm tháng chiến tranh, chính quyền Việt Minh đã tuyên truyền bằng rất nhiều truyền đơn trong phạm vi cả nước, thậm chí cả nước ngoài. Đây cũng là hoạt động luôn được Cơ quan An Ninh Pháp đặc biệt chú ý theo dõi. Các bản truyền đơn được dịch sang tiếng Pháp để trình báo với cơ quan cấp trên trong Chính quyền thực dân cũng như gửi về Nha An ninh ở Chính quốc. Đặc biệt, trong các dịp lễ hoặc những ngày kỉ niệm quan trọng của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa như ngày sinh nhật Hồ Chủ tịch, ngày Độc lập… các hoạt động của Việt Minh càng bị theo dõi sát sao hơn nhằm đàn áp và triệt tiêu các hoạt động cách mạng của quân dân ta, đồng thời tuyền truyền các thông tin “chống Cộng”, chống Việt Minh.
Bản truyền đơn này là một trong rất nhiều truyền đơn của chính quyền cách mạng Việt Nam trong giai đoạn chiến tranh và đặc biệt nhân dịp sinh nhật Hồ Chủ tịch hàng năm để bày tỏ lòng tin của nhân dân đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh và chính quyền cách mạng để từ đó quyết tâm ủng hộ và tham gia công cuộc đấu tranh thống nhất đất nước.
[1] Báo Cứu Quốc, số ra ngày 18 tháng 5 năm 1946, TVQGVN.
Đỗ Hoàng Anh