15 giờ chiều ngày 10/10/1954, hàng vạn quân dân Hà Nội trang nghiêm dự lễ chào cờ do Uỷ ban Quân chính tổ chức tại sân vận động Cột cờ. Sau lễ chào cờ, Chủ tịch Uỷ ban Quân chính Vương Thừa Vũ trân trọng đọc lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Thủ đô nhân ngày giải phóng.
Mùa thu lịch sử 1945, lần đầu tiên Hà Nội đón Bác trong buổi lễ Tuyên ngôn độc lập tại quảng trường Ba Đình và 9 năm sau cũng vào mùa thu lịch sử 1954, Hà Nội lại vinh dự được đón Bác về Thủ đô sau ngày giải phóng. Trước khi trở về Hà Nội, Bác đã đi thăm, thắp hương tưởng niệm các Vua Hùng trên núi Hy Cương (núi Nghĩa Lĩnh, xã Hy Cương, huyện Phong Châu, tỉnh Phú Thọ), Bác đã gặp gỡ và nói chuyện với cán bộ Đại đoàn 308, là đại đoàn vinh dự được Hồ Chủ tịch, Trung ương Đảng và Chính phủ trao cho nhiệm vụ vẻ vang, tiến về tiếp quản Thủ đô.
Trời thu lạnh, Bác trong bộ quần áo phin nâu, với sắc thái hồng hào khoẻ mạnh. Bác hỏi “Các chú có mệt không?” rồi chỉ lên núi, phía Đền Thượng, thân mật hỏi:
- Các chú có biết đây là nơi nào không?
- Thưa Bác, đây là Đền Hùng.
- Đúng, Đền thờ vua Hùng - tổ tiên chúng ta.
Bác cháu ta gặp nhau ở đây tuy tình cờ nhưng lại rất có ý nghĩa. Ngày xưa các vua Hùng dựng nước, nay Bác cháu ta là những người giành lại đất nước. Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ nước. Trải qua bao nhiêu thời đại đấu tranh, ông cha ta mới giữ được Thủ đô, tám chín năm nay do quân dân ta kiên quyết kháng chiến nên mới có thắng lợi về Hà Nội. Vì thế các chú được Trung ương Đảng và Chính phủ giao nhiệm vụ tiếp quản Thủ đô, là được nhận một vinh dự rất lớn.
Tướng Vương Thừa Vũ và bác sĩ Trần Duy Hưng cùng toàn quân nghiêm trang làm lễ chào cờ
Bác nói về âm mưu của địch và cuộc đấu tranh hiện nay của nhân dân Hà Nội cũng như ở các vùng địch đang chuẩn bị rút. Bác ân cần căn dặn: Khi vào tiếp quản Thủ đô, các chú phải hết sức đề phòng những âm mưu mà kẻ thù của hoà bình sẽ dùng để phá hoại hàng ngũ của chúng ta.
Kết thúc buổi nói chuyện, Bác nhấn mạnh: Chính phủ đã đề ra mười điều kỷ luật của bộ đội, cán bộ và nhân viên công tác khi vào thành phố mới giải phóng. Bác mong bộ đội nghiêm chỉnh chấp hành, phải làm gương mẫu đúng đắn. Được không?
Anh em đứng lên hứa với Bác sẽ hoàn thành nhiệm vụ và chúc Bác khoẻ, sống lâu, Bác cười hiền hậu đáp lại: Được, muốn Bác vui khoẻ sống lâu, các chú hãy làm đúng những lời Bác căn dặn. Tất cả mọi người vỗ tay tiễn Bác.
Sáng 10/10, Hà Nội long trọng đón chào các đoàn quân tiến vào Thủ đô. Một trận mưa hoa đổ xuống những chiến sĩ của Trung đoàn Thủ đô vừa bước chân qua ranh giới thành phố. Trận mưa hoa không ngớt kéo dài suốt đường hành quân của trung đoàn, Hà Nội đã chào đón những người con giải phóng của mình bằng những tiếng hò reo, lời ca và những tràng vỗ tay.
Đơn vị quân nhạc trong Lễ mừng chiến thắng tại sân cột cờ Hà Nội.
Trong không khí vui mừng của ngày lễ lịch sử, đồng chí Vương Thừa Vũ - Chủ tịch Uỷ ban Quân chính Thành phố Hà Nội đã vinh dự đọc lá thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Thủ đô, Người dặn dò nhân dân hãy “đồng tâm nhất trí góp sức với Chính phủ, thì chúng ta nhất định vượt mọi khó khăn và đạt được mục đích chung: làm cho Hà Nội thành một Thủ đô yên ổn, tươi vui và phồn vinh”.
Thư vừa dứt thì tiếng hô “Hồ Chủ tịch muôn năm” lại đồng thanh vang vọng trong sân vận động, qua loa truyền thanh lan qua các đường phố, mang lại trong lòng mỗi người dân Thủ đô một luồng gió mới, một không khí mới, thanh thản, vui tươi, tin tưởng, ấm áp tình người để ngày mai bắt tay vào xây dựng lại Thủ đô to đẹp, xứng đáng là vị trí trung tâm chính trị và văn hoá của cả nước. Hà Nội trái tim của cả nước - Thành phố vỡ hũa bỡnh.
Ths. Nguyễn Kim Thành (Phòng GDCC)