Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tên khai sinh là Nguyễn Vịnh. Ông sinh ngày 1-1-1914 tại làng Niệm Phò, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên- Huế. Tham gia phong trào yêu nước từ sớm, cuối năm 1936 đầu năm 1937, ông gặp các đ/c Phan Đăng Lưu, Nguyễn Chí Diểu trong phong trào Mặt trận Bình dân, bắt đầu được giác ngộ về lý tưởng cộng sản và được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương 7/1937. Trong 8 năm, từ một đảng viên, ông trở thành Bí thư Chi bộ, Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên, 3 lần bị đế quốc bắt giam tại các nhà lao Huế, Lao Bảo, Buôn Ma Thuột…

Nhưng ông đã vượt ngục để tiếp tục hoạt động, lăn lộn cùng phong trào, góp phần xây dựng cơ sở Đảng, đẩy mạnh phong trào Cách mạng ở Thừa Thiên- Huế suốt thời kỳ hoạt động bí mật. Tại Hội nghị Đảng Toàn quốc tại Tân Trào (8/1945), ông được nằm trong danh sách Ban Chấp hành Trung ương Đảng, vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh đổi tên thành Nguyễn Chí Thanh, và chỉ định làm Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ.

Năm 1947, ông có công lớn trong việc khôi phục phong trào sau khi mặt trận Huế bị vỡ. Với cương vị Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên, ông đã triệu tập một cuộc họp ngay sát nách địch, cách Huế 20km (làng Nam Dương, huyện Phong Điền). Tại đây, để củng cố lòng tin của các cán bộ, và chủ trương của phong trào, ông đã đọc thư “Gửi các đồng chí Trung Bộ” đề ngày 5/3/1947 của Chủ tịch Hồ Chí Minh và phát biểu: “Mất đất chưa phải là mất nước.Chúng ta chỉ sợ mất lòng tin của dân. Có lòng tin của dân là có tất cả”. Từ đó, phong trào kháng chiến sau lưng địch của Bình Trị Thiên đã từng bước vượt qua khó khăn. Năm 1948, ông làm Bí thư Phân khu Bình Trị Thiên, cùng các đồng chí và nhân dân lập nên nhiều chiến công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng ông danh hiệu: Vị tướng du kích. Năm 1950, ông làm Chủ nhiệm Tổng cụ Chính trị QĐNDVN, Phó Bí thư Tổng Quân ủy. Tới năm 1951, ông được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương, được cử vào Bộ Chính trị. Năm 1959, ông được phong hàm Đại tướng, trở thành vị Đại tướng thứ hai của QĐNDVN.

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là con người của quần chúng. Năm 1961, do yêu cầu của hợp tác hóa, đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, ông được giao phụ trách Ban Nông nghiệp Trung ương. Phong trào thi đua mới trên mặt trận nông nghiệp nổi lên như sóng cồn với: “Gió Đại Phong” cờ “Ba Nhất”…đã trở thành sự kiện trong đời sống của nhân dân miền Bắc. Những thành tích trên đều do ông đã sử dụng phong cách mới lạ, thể hiện được tính quần chúng rộng rãi trong các Nghị quyết. Sau quá trình xâm nhập cơ sở, ông đã nói “Cán bộ thế nào thì phong trào thế ấy”, cán bộ phải lăn lộn, gắn bó với phong trào, không có quần chúng thì không có thắng lợi… Kháng chiến chống Mỹ, năm 1965, ông được điều động trở lại quân đội, vào Nam lãnh đạo kháng chiến, là Ủy viên Hội đồng Quốc Phòng. Ông đóng góp công lao to lớn trong : Trận Bình Giã, Trận Ba Gia, Chiến thắng Núi Thành, Chiến thắng Vạn Tường…Các chiến thắng đã góp phần khẳng định quân và dân ta hoàn toàn có khả năng thắng đế quốc Mỹ và cuộc chiến tranh cục bộ…

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là một nhân cách sáng ngời, ngoài tài năng quân sự, ông luôn giữ tinh thần trọng dân, quý dân và học dân.Năm 1967 sự ra đi của ông để lại mất mát và nỗi tiếc thương vô hạn, nhà thơ Tố Hữu đã dành tặng ông những vần thơ hay, thống thiết và ngợi ca:

“ Ôi sống như anh, sống trọn đời.

Sáng trong như ngọc một con người”.

Do công lao và thành tích đối với Tổ quốc, đối với cách mạng ông đã được Nhà nước phong tặng nhiều huân chương cao quý: Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Quân công hạng Nhất, Huân chương Chiến thắng hạng Nhất...

Để tưởng nhớ công lao to lớn của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, nhân Kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông (1/1/1914- 1/1/2014), Bảo tàng Lịch sử Quốc gia xin trân trọng giới thiệu một số những bức ảnh về Đại tướng hiện đang được lưu giữ tại bảo tàng:

Đ/c Nguyễn Chí Thanh và gia đình ở chiến khu Việt Bắc, năm 1953.

Đ/c Nguyễn Chí Thanh (người đứng giữa, vỗ tay) tại Đại hội Chiến sĩ thi đua Toàn quân lần thứ nhất ở Việt Bắc, tháng 4-1952.

Các đ/c trong Bộ Tổng tư lệnh bàn kế hoạch tác chiến Chiến dịch Đông Xuân 1953-1954 (trong ảnh đ/c Nguyễn Chí Thanh đứng ngoài cùng, bên phải).

Đ/c Nguyễn Chí Thanh phát biểu tại Đại hội Thanh niên Hà Nội, đấu tranh đòi Hiệp thương Tổng tuyển cử, năm 1955.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và đ/c Nguyễn Chí Thanh tại Đại hội đại biểu Toàn quốc Đoàn thanh niên Cứu quốc Việt Nam lần thứ II, ngày 2-11- 1956 (trong ảnh, đ/c Nguyễn Chí Thanh đứng ở bìa trái ảnh).

Chủ tịch Hồ Chí Minh và đ/c Nguyễn Chí Thanh thăm bộ đội miền Nam tập kết đang huấn luyện tại tỉnh Nghệ An, tháng 6-1957 (trong ảnh, người đi phía sau, bên tay trái Bác là đ/c Nguyễn Chí Thanh).

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tiếp xúc cử tri, bầu cử Quốc hội khóa II (1960- 1964), khu vực Vĩnh Linh, tháng 4- 1960.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Nguyễn Chí Thanh dự Hội nghị Quân chính Toàn quân lần thứ nhất, Hà Nội năm 1960.

Chủ tịch Hồ Chí Minh, đ/c Lê Duẩn và đ/c Nguyễn Chí Thanh tại lễ ký Tuyên bố chung Hội nghị 81 Đảng Cộng sản và Công nhân quốc tế họp ở Mátxcơva, tháng 11- 1960 (trong ảnh, người ngồi bên trái là đ/c Lê Duẩn, bên phải là đ/c Nguyễn Chí Thanh).

Chủ tịch Hồ Chí Minh và đ/c Nguyễn Chí Thanh về thăm và dự Hội nghị Đảng bộ xã Đại Nghĩa, huyện Mỹ Đức, Hà Tây (nay là Hà Nội), nghiên cứu Nghị quyết TƯ 5 (khóa III) về phát triển Nông nghiệp, ngày 7- 10- 1961 (trong ảnh, người đứng bên tay trái Bác là Đại tướng Nguyễn Chí Thanh).

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tham gia cấy lúa tại HTX Chiến Thắng, xã Lý Ninh, Quảng Bình, tháng 1- 1962.

Bí thư thứ nhất Lê Duẩn và Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, cùng các đại biểu trong giờ giải lao, tại Đại hội Anh hùng chiến sĩ thi đua lần thứ ba, tháng 5- 1962.

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, tại căn cứ Sở chỉ huy ở miền Nam, tháng 3- 1965.

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh trên đường công tác ở chiến trường miền Nam, tháng 3- 1965.

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tại cuộc họp Cục Chính trị của “R”, Sở chỉ huy miền Nam (trong ảnh, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh ở bìa phải bức ảnh).

Chu Lộc-Phương Thảo (tổng hợp)

Nguồn:

1.Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, nhà chính trị, nhà quân sự lỗi lạc. Nxb Quân đội nhân dân Hà Nội-2004.

2.Từ điển Nhân vật lịch sử Việt Nam. Nxb Giáo dục Hà Nội-2005.

3.Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, nhà lãnh đạo lỗi lạc, một danh tướng thời đại Hồ Chí Minh. Nxb Chính trị Quốc gia. Hà Nội - 2007.

4.Sự kiện và Nhân chứng. Số 240 Tháng 12-2013.

5.Ảnh tư liệu Bảo tàng Lịch sử quốc gia.