Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Hoàng cung thâm nghiêm

Năm 784, nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của Phật giáo đối với nền chính trị đương thời, Thiên hoàng Kammu đã quyết định dời đô từ Heijo-kyo (Nara ngày nay), kinh đô thống nhất đầu tiên của Nhật Bản, đến Nagaoka-kyo (ở gần Kyoto ngày nay). Đến năm 794, Thiên hoàng Kammu lại dời đô từ Nagaoka-kyo đến Heian-kyo (nay là trung tâm cố đô Kyoto), chính thức mở ra thời kỳ Heian (794 - 1185) dài gần 400 năm trong lịch sử Nhật Bản. Đây là thời kỳ các Thiên hoàng Nhật Bản nắm giữ quyền lực tối cao, trước khi họ đánh mất quyền lực này vào tay các shogun (tướng quân) trong thời kỳ Mạc phủ (1192 - 1867). Đây cũng là thời kỳ đánh dấu sự phát triển của nghệ thuật, kiến trúc và thơ ca. Hoàng cung Kyoto chính là một tuyệt tác mẫu mực của kiến trúc thời này.

 

Điện Shodaibunoma trong hoàng cung Kyoto

Sau khi Thiên hoàng Kogon lên nắm ngôi vào năm 1331, ông đã cho mở rộng Heian-kyo, tên gọi nguyên thủy của hoàng cung Kyoto, thành một quần thể cung điện nguy nga tráng lệ để phục vụ cho hoàng gia Nhật Bản và tầng lớp quý tộc đương thời. Heian-kyo là trung tâm chính trị và văn hóa của Nhật Bản trong hơn 1000 năm, cho đến khi Thiên hoàng Meiji dời đô về Tokyo vào năm 1869. Mặc dù bị binh lửa tàn phá nhiều phen, nhưng hoàng cung Kyoto vẫn luôn được trùng tu, bảo tồn nguyên trạng và đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 1994. Đây cũng là điểm tham quan thu hút du khách nhiều nhất Kyoto. Tuy nhiên, du khách không dễ tiếp cận nơi này, bởi lẽ chính quyền thành phố Kyoto không chủ trương khuyến khích du khách đến thăm hoàng cung nhằm bảo vệ sự yên tĩnh và trang nghiêm ở nơi này. Để được vào thăm hoàng cung Kyoto, du khách phải đăng ký trước hàng tuần, thậm chí hàng tháng. Sau đó, phải xuất trình passport, làm thủ tục đăng ký tại Ban quản lý hoàng cung thì mới được cấp phép vào thăm chốn thâm nghiêm cổ kính này. Mỗi ngày hoàng cung Kyoto mở cửa đón khách hai lần, mỗi lần chỉ khoảng 100 du khách được đi thăm hoàng cung trong một tiếng đồng hồ, dưới sự hướng dẫn và giám sát của cả hướng dẫn viên du lịch lẫn cảnh sát văn hóa. Vậy nên, trong khi chỉ một số du khách có cơ may đi thăm những cung vàng điện ngọc bên trong hoàng cung, thì số đông còn lại chỉ có cơ hội dạo bước ở Gyosho (Ngự sở) và Gyoen (Ngự uyển) bao quanh hoàng cung, hay chiêm ngưỡng những cội lão tùng đang tỏa bóng xuống tòa thành.

Ngắm hoa anh đào

Tuy nhiên vào mùa xuân, du khách đổ về hoàng cung Kyoto không chỉ vì muốn tìm kiếm cơ hội viếng thăm những cung điện thâm nghiêm bên trong tòa thành kín cổng cao tường, họ đến đây để chiêm ngưỡng những “kỳ hoa dị thảo” đang đua sắc nơi các viên uyển bao quanh hoàng cung. Bấy giờ hoàng cung Kyoto dường như không còn giữ vẻ rêu phong cố cựu mà bừng sáng với muôn vàn sắc hoa vàng, trắng, đỏ, hồng… của các loài mai, đào, anh đào… xen với sắc xanh của những bóng cổ tùng và trúc Nhật Bản. Đó cũng là lúc người Nhật tổ chức ohanami, lễ hội thưởng hoa anh đào nổi tiếng ở Nhật Bản.

Mùa hoa anh đào ở Nhật Bản bắt đầu từ hạ tuần tháng 3 đến trung tuần tháng 4 tùy theo thời tiết của từng vùng. Riêng với Kyoto, thời điểm hoa anh đào mãn khai thường là vào tuần đầu tiên của tháng 4. Đó là thời gian đẹp nhất trong năm của Kyoto. Cả thành phố như được bao phủ bởi sắc hồng do hoa anh đào hiện diện ở khắp cố đô cổ kính này. Trong các công viên, người ta tụ tập dưới hoa để uống rượu, đọc thơ, ca hát… Trong thành phố, những chuyến xe buýt len lỏi xuyên qua những phố cổ rợp bóng hoa… Những đứa trẻ đạp xe thoắt ẩn thoắt hiện dưới những tán hoa phủ kín đường đến trường. Khắp Kyoto đều rợp sắc anh đào, nhưng đẹp nhất vẫn là anh đào ở Kyoto Gyoen, nơi có giống anh đào Demizunoito-zakura, sắc màu hồng thắm và cành mềm như liễu rũ.

Kyoto Gyoen là thiên đường của các loài hoa xuân như hoa mai (ume), hoa đào (momo) và hoa anh đào (sakura). Hoa mai Nhật Bản có các loại hoa màu đỏ, màu hồng hoặc màu trắng, thường nở vào giữa tháng 3, trong khi hoa đào lại có sắc đỏ tím, thường nở vào cuối tháng 3. Khi hai loài hoa này đang kỳ mãn khai thì hoa anh đào chỉ mới chúm chím khoe nụ. Và khi những cánh hoa mai, hoa đào rơi rụng dần theo nhịp thời gian thì những đóa anh đào lại bừng nở để khai hội ohanami. Vì thế, hiếm có nơi nào ở Nhật Bản cả ba loài hoa xuân: mai, đào và anh đào mãn khai trong cùng thời điểm, ngoại trừ ngự uyển Kyoto. Đó là nơi mà du khách được chiêm ngưỡng vẻ tinh khiết của hao mai, sự rực rỡ của hoa đào và nét thanh tao của hoa anh đào chỉ trong một tầm mắt. Đó là nơi mà du khách muốn chiêm ngưỡng vẻ đẹp quyến rũ của cây hoa anh đào Demizunoito-zakura hơn trăm năm tuổi ở cạnh lối vào Kanin no mya (nơi ở của các quý tộc thời Heian), thì phải xuyên qua những vườn mai, vườn đào lộng lẫy sắc màu. Nơi ấy, luôn có những đôi tình nhân tay trong tay đi dạo dưới hoa, hay những lão nghệ sĩ đang vung cọ ghi lại nét xuân của hoàng cung cổ kính.

Những món ăn mang tên sakura

Một điều thú vị khác, ấy là sau khi rời khỏi hoàng cung Kyoto, bạn nên bước sang bên kia đường, nơi có những nhà hàng tao nhã luôn sẵn sàng phục vụ những món ăn thấm đẫm chất xuân để thưởng thức những món ăn mang tên sakura. Đó là món súp sakura làm từ đậu phụ, cá hồi và hoa anh đào; là món cơm trắng kèm những con cá nhỏ li ti và những lát củ cải đều nhuốm màu sakura; là bát soba không có sắc trắng ngà như ngày thường, thay vào đó là những sợi soba màu hồng nhạt… Dường như tất cả những món ăn truyền thống của người Nhật trong những ngày xuân đều được đổi tên và đổi màu thành sakura, kể cả chén nước trà bạn uống sau bữa ăn.

Sakura! sakura! Ấy là từ được nghe thấy nhiều nhất trong chuyến du xuân của du khách đến Kyoto vào mùa hoa anh đào.