Có những ông vua trẻ con không phải "được" lên ngôi, mà đúng hơn là "bị" lên ngôi. Số phận của họ hầu như là bi kịch.
Có những ông vua trẻ con không phải "được" lên ngôi, mà đúng hơn là "bị" lên ngôi. Số phận của họ hầu như là bi kịch.
Thời Lê Sơ
- Lê Thái Tổ băng hà khi 49 tuổi, Lê Thái Tông lên nối nghiệp năm 11 tuổi, tự điều hành mọi công việc, được sử gia khen là "vua thiên tư sáng suốt, nối vận thái bình". Vua chết đột ngột khi mới 20 tuổi.
- Thái tử Bang Cơ (Lê Nhân Tông), lên ngôi khi mới 2 tuổi. 12 tuổi vua đã tự điều hành triều chính. Ông bị người anh là Nghi Dân sát hại năm 19 tuổi.
- Lê Ý được đưa lên làm vua Lê Chiêu Tông khi 11 tuổi trong bối cảnh đất nước loạn lạc. Triều chính nằm trong tay Mạc Đăng Dung. Lê Chiêu Tông ngầm mưu triệt hạ phe cánh họ Mạc, việc bị lộ, vua bị giết khi mới 21 tuổi.
- Em của Chiêu Tông là Lê Xuân được lập lên làm vua Lê Cung Hoàng khi 15 tuổi. Năm 21 tuổi, ông bị Mạc Đăng Dung bức tử.
Triều Lê Sơ do vua Lê Thái Tổ lập ra kéo dài 99 năm, trải qua 10 đời vua thì đã có tới 4 vị lên ngôi khi còn ở độ tuổi thiếu nhi.
Thời Lê Trung hưng
- Lê Trung Tông là con trai của Lê Trang Tông lên kế vị khi 15 tuổi, đóng đô ở Tây Đô để chống nhau với nhà Mạc ở Đông Đô. Trang Tông là người khoan dung, thông tuệ, nhưng mọi việc đều do Trịnh Kiểm quyết. Trung Tông mất năm 22 tuổi, chưa có con.
- Lê Duy Đàm (Lê Thế Tông) được tôn lên ngôi vua vào tuổi lên 7. Nhà Mạc bị đánh bại, chạy lên Cao Bằng. Lê Thế Tông được đón về Thăng Long, nhưng quyền lực vua Lê bị thu hẹp bên cạnh sự bành trướng của phủ chúa. Lê Thế Tông mất năm 33 tuổi.
- Tiếp theo là Lê Kính Tông được Trịnh Tùng lập lên làm vua năm 11 tuổi. Khi trưởng thành, thấy thế lực chúa Trịnh lấn át quá đáng, Lê Kính Tông mưu giết Trịnh Tùng. Việc không thành, chính nhà vua bị bức thắt cổ chết.
- Lê Thần Tông lên ngôi năm 12 tuổi. Năm 36 tuổi ông nhường ngôi cho con, lên làm Thái thượng hoàng. Con chết sớm lại được chúa Trịnh "vời" lên làm vua một lần nữa.
 |
| Vua Đồng Khánh |
- Lê Chân Tông, con trưởng của Thần Tông, lên ngôi năm 13 tuổi. Ngồi ngai vàng được 6 năm thì bị bệnh mất.
- Lê Huyền Tông, con thứ hai của Lê Thần Tông, sau khi cha chết, lên nối ngôi khi mới 9 tuổi. Và cũng mất sớm vào tuổi 18.
- Lê Gia Tông, cũng là con thứ của Thần Tông, làm vua khi 12 tuổi, ở ngôi 3 năm rồi mất.
Qua 16 đời vua Lê Trung hưng cũng có tới 7 đời "vua trẻ con", trong đó một số chết yểu.
Triều Nguyễn
Nhà Nguyễn tồn tại 143 năm truyền được 13 đời vua. Các vị "vua trẻ con" đều rơi vào thời kỳ Pháp đô hộ.
- Khi Tự Đức chết, triều thần lần lượt chọn Ưng Chân lên làm vua (Dục Đức), rồi đến Hồng Dật (Hiệp Hòa) nhưng đều bị phế. Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết lập Ưng Đăng lên ngôi vua (Kiến Phúc) năm 14 tuổi. Kiến Phúc làm vua được 8 tháng thì bị đầu độc chết.
- Hàm Nghi (Ưng Lịch), vua thứ 8 nhà Nguyễn, được lên ngôi năm 13 tuổi. Hàm Nghi không được Pháp phê chuẩn. Vua bị Pháp bắt khi 17 tuổi và bị đưa đi đầy sang Angiêri.
- Vua Thành Thái (Bửu Lân) được lập lên làm vua năm 10 tuổi. Đây là ông vua yêu nước, thương dân, có ý chí chống Pháp. Chính vì vậy, ông bị chính quyền Pháp và Nam triều bù nhìn ép phải thoái vị năm 28 tuổi và bị đi đày ở đảo Reunion.
- Vua Duy Tân (Vĩnh San) được Pháp đưa lên ngai vàng khi mới 8 tuổi. Không dụ dỗ mua chuộc được vua, thực dân Pháp bắt ông đi đầy ở đảo Reunion cùng với vua cha.
Nguyễn Như Mai