Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Bách khoa toàn thư Anh Quốc cũng là Bách khoa toàn thư xuất bản trọn bộ sớm nhất trên thế giới: từ năm1768 -1771. Trong khi The Encyclopedia America (Bách khoa toàn thư) của Hoa Kỳ xuất bản năm 1829.

Tham gia soạn thảo Bách khoa toàn thư Anh Quốc là những nhân vật nổi tiếng, rất có uy tín của Viện Hàn lâm London và Edinburg (Thủ đô của Scotland). Đặc biệt, sách còn có sự tham gia của nhiều học giả tên tuổi ở các trường Đại học Chicago của Hoa Kỳ, Toronto của Canada, Tokyo của Nhật Bản và Đại học Quốc gia Úc tham gia biên soạn và hiệu đính. Do vậy, cuốn sách này rất có uy tín trên thế giới, đã được xuất bản ở London, ở nhiều thành phố và thủ đô nhiều nước khác như: Chicago, Auckland, Geneva, Milano, Paris, Roma, Seoul, Sydney, Tokyo, Toronto…

Bìa của cuốn Bách khoa toàn thư Anh quốc (EB).

Năm 1973, Bách khoa toàn thư Anh Quốc (EB) được tái bản lần thứ 14. Trong lần tái bản này, tuy đã được biên soạn rất công phu nhưng Ban soạn thảo sách thấy vẫn còn có một số vấn đề cần khắc phục, trong đó có vấn đề danh nhân quân sự thế giới. Ví dụ như: viết về Napoléon thì thấy viết quá kỹ, quá dài từ trang 2 đến trang 10 gồm 1.400 dòng, 14.000 từ. Phần minh họa còn có 2 bức ảnh lớn chụp lại 2 bức tranh ở Bảo tàng Versailles và Bảo tàng Malmaison. Trong khi đó, tên một vị tướng lừng danh là Kutuzov, vị thống soái tài năng của nước Nga- người đã bẻ gãy mộng bá chủ thế giới của tướng Napoleson nước Pháp lại chỉ có chưa đầy 50 dòng, không có ảnh minh họa. Sự bình chọn tên tuổi những vị tướng xuất sắc trên thế giới cũng chưa đầy đủ, khách quan và khoa học.

Vì vậy hội đồng biên soạn EB đã bổ sung những khuyết nhược điểm để tái bản lần thứ 15 và lấy tên là The new Encyclopedia Britannica -Tân Bách khoa toàn thư Anh quốc (viết tắt là TNBE). Tân Bách khoa toàn thư Anh quốc tái bản lần thứ 15 có thêm những vị tướng soái kiệt xuất trước đây chưa hề có, trong đó có Danh tướng Trần Hưng Đạo và Đại tướng Võ Nguyên Giáp của Việt Nam. Theo đó thì vào tháng 2-1984, Hội Hoàng gia nước Anh đã tổ chức một cuộc họp với sự tham gia của 478 nhà khoa học và nghiên cứu lịch sử và quân sự nổi tiếng trên thế giới. Hội nghị đã đề cử một danh sách bao gồm 98 vị tướng soái giỏi trên toàn thế giới để rồi tiến hành bầu chọn ra 10 danh tướng giỏi nhất, kiệt xuất nhất của thế giới để đưa vào cuốn Tân Bách khoa toàn thư Anh quốc. Thật tự hào, trong số 10 vị danh tướng kiệt xuất thế giới được Hội nghị bầu ra có 2 danh tướng của Việt Nam là Trần Hưng Đạo và Võ Nguyên Giáp.

Tài liệu về việc bầu chọn 2 Danh tướng Việt Nam của gia đình cố NSUT Minh Hiến.

Khi viết về 2 vị tướng Việt Nam, cuốn sách TNEB đã nhấn mạnh đến tính nhân dân trong các chiến công oanh liệt chống ngoại xâm như: Trần Hưng Đạo đã được “sự ủng hộ của toàn thể các tầng lớp nhân dân”.

Sau đây là nội dung của hai mục “ Võ Nguyên Giáp và Trần Hưng Đạo” trong cuốn sách TNEB xuất bản năm 1983 tại Anh Quốc:

Mục từ Võ Nguyên Giáp và Trần Hưng Đạo được viết trong sách TNEB (The New Encyclopedia Britannia) Trong đó: Mục từ Trần Hưng Đạo được in ở volumes X, trang 88, có 38 dòng, 270 từ (ký hiệu TVKHTH thành phố: Z 256) . Mục từ Võ Nguyên Giáp được in ở volume X, trang 493 -494 có 70 dòng, 490 từ (ký hiệu tại TVKHTH thành phố: Z 256).

Võ Nguyên Giáp: “là con của nhà nho có nhiệt tâm chống thực dân Pháp trở thành một thanh niên đấu tranh cho nền độc lập của Việt Nam. Ông theo học ở trường Cao đẳng (TNEB nhầm đúng ra là Quốc học Huế) mà trước đó Hồ Chí Minh - lãnh tụ Cộng sản đã học. Cho tới năm 1926, ông tham gia Tân Việt Cách Mạng Đảng. Đảng cách mạng của thanh niên Việt Nam. Năm 1930, tích cực tham gia phong trào đấu tranh của học sinh, ông bị mật thám Pháp bắt và kết án tù 3 năm, nhưng đã được trả tự do chỉ sau vài tháng. Ông tiếp tục theo học trường Albert Sarraut ở Hà Nội và được nhận học vị cử nhân luật. Tiếp đó, ông dạy sử tại trường Thăng Long, nơi đây ông truyền bá cho nhiều giáo sư và học sinh quan điểm chính trị của mình. Năm 1938 ông kết hôn với Minh Thái và cùng nhau hoạt động trong Đảng Cộng sản Đông Dương. Đến năm 1939 Đảng bị cấm, ông chạy sang Trung Quốc còn vợ ông cùng với người chị bị cảnh sát Pháp bắt. Người chị vợ ông bị tử hình, còn vợ ông bị kết tù chung thân, sau giảm xuống 15 năm, nhưng bà đã chết trong ngục sau 3 năm bị giam cầm .

Đoạn viết về Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Năm 1941, liên kết với Chu Văn Tấn, một lãnh tụ du kích nguời Thổ (một dân tộc thiểu số ở Bắc Việt Nam), Võ Nguyên Giáp hy vọng xây dựng một đội quân chống Pháp và ủng hộ những mục tiêu chính trị của Việt Minh, chính phủ Việt Nam độc lập của Hồ Chí Minh. Cùng với Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 1945 Võ Nguyên Giáp tiến quân về Hà Nội và đến tháng 9 Hồ Chí Minh tuyên bố nền độc lập của Việt Nam với Võ Nguyên Giáp ở cương vị Bộ trưởng Nội vụ và Tổng chỉ huy quân đội…

Ông nổi lên như một nhà chiến lược và chiến thuật quân sự mang lại chiến thắng quyết định ở Điện Biên Phủ tháng 5 năm 1954 đưa đến sự cáo chung của chủ nghĩa thực dân. Khi đất nước bị chia cắt vào tháng 7, ông trở thành Phó thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng, Tổng Tư lệnh các lực lượng vũ trang ở Bắc Việt Nam. Ông đã lãnh đạo các lực lượng quân sự của Bắc Việt Nam đánh thắng cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ hai, đuổi quân Mỹ ra khỏi miền Nam Việt Nam năm 1975. Năm 1976, hai miền nước Việt Nam thống nhất, ông lại là phó Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng. Ông còn là ủy viên chính thức Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam, là tác giả sách “Chiến tranh nhân dân, Quân đội nhân dân”, một tác phẩm viết về chiến tranh du kích trên cơ sở kinh nghiệm bản thân ông.

Trần Hưng Đạo: họ tên là Trần Quốc Tuấn, được phong là Hưng Đạo Vương (năm 1300), một gương mặt gần như huyền thoại của lịch sử Việt Nam, nhà chiến lược quân sự xuất sắc đã đánh thắng quân Mông Cổ của Thành Cát Tư Hãn, và là người anh hùng dân tộc trong nền văn hóa Việt Nam ngày nay.

Vương triều Đại Việt bị quân Mông Cổ tiến công lần thứ nhất năm 1253. Khi Thành Cát Tư Hãn đòi tiến quân qua đồng bằng sông Hồng để đánh chiếm nước Trung Hoa từ hướng Nam, trong lời Hịch tướng sĩ đầy xúc động, tướng quân Trần Hưng Đạo đã kêu gọi quân đội đánh đuổi xâm lược vì sự thống nhất của Tổ quốc, ông ban bố cuốn Binh thư yếu lược, một cẩm nang về nghệ thuật quân sự. Trong lời tựa, ông phác ra tư tuởng Nho giáo về tinh thần trung quân, ái quốc và nghĩa vụ hy sinh chiến đấu thiêng liêng gần như là một bổn phận tín ngưỡng. Sau một số trận thắng không quyết định, Hưng Đạo dụ hạm đội của quân Mông vào cửa sông Bạch Đằng năm 1288. Các chiến thuyền của Thành Cát Tư Hãn đã bị những cọc bịt sắt của quân nhà Trần cắm dưới mặt nước xé toạc và nhấn chìm, phỏng theo cách đánh của Ngô Quyền, một nhà quân sự lỗi lạc trước đó, năm 939…” (tài liệu của NSUT Minh Hiển dịch theo bản tiếng Anh trong TNEB Volume X, tái bản lần thứ 15)

Việc Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn và Đại tướng Võ Nguyên Giáp với những chiến tích lừng lẫy, có tác động lớn vượt ra ngoài phạm vi của một quốc gia, đã đươc chọn vào danh sách những vị tướng soái kiệt xuất thế giới in trong TNEB, một Bách khoa toàn thư của nước Anh rất có uy tín, đã và đang được xuất bản ở 11 trung tâm văn hóa lớn của thế giới, đó thật sự là niềm tự hào, vinh quang cho Tổ quốc Việt Nam. Mới đây gia đình cố NSUT Minh Hiến- nguyên Giám đốc Nhà hát ca múa nhạc Việt Nam (Bộ VHTTDL) đã cung cấp nhiều tài liệu sưu tầm nghiên cứu của ông về sự kiện 2 danh tướng Việt Nam được bầu chọn là 2 danh tướng kiệt xuất thế giới.

Di cảo của NSUT Minh Hiến viết về sự kiện 2 Danh tướng Việt Nam được bầu chọn.

Minh Vượng

Nguồn TLTK:

- Web Khoa văn học và ngôn ngữ ĐHQG Hà Nội.

- Tư liệu của gia đình cố NSUT Minh Hiến- nguyên Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam.