Chủ Nhật, 16/02/2025
  • Tiếng Việt
  • English
  • French

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Vietnam National Museum of History

16/06/2014 11:25 3205
Điểm: 0/5 (0 đánh giá)
Việc gìn giữ bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc ta đã diễn ra từ lâu. Theo sách Quốc Sử Quán Triều Nguyễn, Đại Nam thực lục thì: Trong thời chúa Nguyễn Hoàng (Chúa Tiên), vào năm 1585, bọn cướp biển Hiển Quý đi 5 chiếc thuyền lớn, đến đậu ở Cửa Việt (Quảng Trị) để cướp bóc ven biển. Chúa Tiên sai Hoàng tử thứ sáu là Nguyễn Phúc Nguyên chỉ huy 12 chiếc thuyền con thẳng đến cửa Việt đánh tan 2 chiếc. Bọn cướp Hiển Quý sợ hãi tháo chạy. Từ đó giặc biển im hơi.

Công cuộc chiến đấu chống tàu thuyền nước ngoài xâm lấn, cướp bóc ven biển xứ Đàng Trong từ thời các chúa Nguyễn đến thời các vua Nguyễn, sử sách ghi lại khá nhiều. Nhưng có lẽ trận Dũng Lễ hầu Nguyễn Phúc Tần đánh phá giặc Ô Lan (tức Hà Lan) bây giờ, diễn ra vào năm 1644 tại Cửa Eo (cửa biển Thuận An ngày nay) đã vang dội thế giới thời đó. Sự kiện đó được Lê quý Đôn trong sách Phủ Biên Tạp lục và Quốc Sử Quán triều Nguyễn chép lại khá chi tiết trong sách Đại Nam thực lục. Tài liệu nước ngoài ghi chép về sự kiện này cũng khá nhiều. Sách Đại Nam thực lục viết: “ Bấy giờ giặc Ô Lan đậu thuyền ngoài biển cướp bóc lái buôn. Quan quân biển báo tin. Chúa Thượng đang bàn kế đánh dẹp. Thế tử Nguyễn Phúc Tần mật báo với Chưởng cơ Tôn Thất Trung ước đưa thủy quân ra đánh; Trung lấy cớ chưa bẩm mệnh nên ngần ngừ chưa quyết. Thế tử đốc xuất thuyền của mình tiến thẳng ra, Trung bất đắc dĩ cũng xuất binh thuyền theo đi. Đến cửa biển thì binh thuyền của Thế tử đã ra ngoài khơi. Trung lấy cờ vẫy lại nhưng Thế tử không quay lại. Trung bèn giục binh thuyền tiến theo. Chiếc thuyền trước sau lướt nhanh như bay. Giặc trông thấy cả sợ, nhằm thẳng phía đông mà chạy, bỏ rơi lại chiếc thuyền lớn. Thế tử đốc quân vây bắn. Tướng giặc thế cùng phóng lửa tự đốt chết. Thế tử bèn thu quân về. Chúa mới nghe tin Thế tử đi có một mình cả sợ, bèn đốc xuất Đại binh tiếp ứng. Vừa tới cửa biển, xa trông khói đen bốc mù trời kịp ra lệnh cho các quan tiến lên trên. Tới khi được tin thắng trận, Chúa mừng lắm, kéo quân về hải đình để chờ. Thế tử đến bái yết, Chúa giận trách rằng “ Con làm Thế tử sao con không giữ mình?”. Lại thiết trách Trung về tội không bẩm mệnh. Trung cúi đầu tạ tội hồi lâu; rồi nhận khen ngợi oai phong anh dũng của Thế tử không ai kịp được. Chúa cười nói rằng: “Trước kia Tiên quân ta (tức Chúa Tiên) đã tứng đánh phá giặc biển, nay con ta cũng lại như thế, ta không lo gì nữa. Bèn trọng thưởng cho rồi khiến xa giá về cung ( lúc bấy giờ đóng đô ở Kim Long”.

Một chiến thuyền nhỏ của thủy quân nhà Nguyễn.

Trong Tạp chí Sử địa số 29 (Sài Gòn; 1975, trang 48) có trích một đoạn nhật ký của Jean Gobyn- một thủy thủ người Hà Lan có tham gia và từng chết hụt trong trận đánh này cho biết: “ Ngay từ đầu, chiếc tàu chỉ huy đã bị trúng đạn, bốc cháy, chiếc thứ 2 bỏ chạy va phải đá ngầm chìm nốt, chiếc còn lại chạy thoát về đảo Perles” (?)

Tiếng vang của trận đánh giặc Hà Lan còn vọng mãi đến mấy chục năm sau. Trong Hồi ký của Linh mục Vachet- người đến Đàng Trong 30 năm sau đó, có đoạn viết: “ Các tàu Hà Lan bị tiến công bởi 30 hoặc 60 tàu Đàng Trong ở cửa Song Giang (sông Hương) dưới sự chỉ huy của Thái tử Đàng Trong. Vì không có gió, Hà Lan gặp bất hạnh, tàu lớn nhất cháy, nổ tung; chiếc thứ 2 tự vỡ vì va vào đá. Chỉ có chiếc nhỏ nhất là chạy thoát”.

Những sự kiện trên đây diễn ra trong vùng biển thuộc Thủ phủ Kim Long, Phú Xuân. Công cuộc bảo vệ biển đảo của Tổ quốc, các chúa Nguyễn có một lực lượng thủy quân bố trí rộng khắp. Tất cả những nơi sông chảy ra biển khắp xứ Đàng Trong đều có các “cửa tấn”, những nơi hiểm yếu còn đặt một lực lượng quân đội chính quy có đủ sức giữ gìn sức an ninh cho vùng biển thuộc tứng địa phương. Từ thời chúa Nguyễn Phúc Lan (1635-1648), sau đó vào thời Nguyễn Phúc Tần (1648-1687), các Chúa còn lập một lực lượng khá đặc biệt có tên là đội Hoàng Sa, đội Bắc Hải làm nhiệm vụ khai thác và kiểm soát các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Đội Hoàng Sa được biên chế và tổ chức như một thủy đội biệt lập, kiêm quản luôn đội Bắc Hải hoạt động ở vùng đảo Trường Sa.

Bản Quốc Dư đồ Thời Nguyễn khẳng định Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Năm 1754, dưới thời chúa Võ Vương (Nguyễn Phúc Khoát/Hoạt), Đại Nam thực lục có ghi: “ Ở ngoài biển, về xã An Vinh, huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi, có hơn 300 bãi cát (tức đảo nhỏ), cách nhau hoặc đi một ngày đường, hoặc vài trống canh, kéo dài không biết mấy nghìn dặm, tục là “Vạn Lý Trường Sa”, trên bãi đảo có giếng nước ngọt. Sản vật có hải sâm, đồi mồi, ốc hoa, vích, baba … Buổi quốc sơ đặt đội Hoàng Sa 70 người, lấy dân xã An Vĩnh sung vào hàng năm, đến tháng 3 thì đi thuyền ra, độ 3 đêm ngày thì đến bãi (đảo), tìm lượm hóa vật, đến tháng 8 thì về nộp. lại có đội Bắc Hải, mộ người ở thôn Tứ Chánh thuộc Bình Thuận hoặc xã Cảnh Dương sung vào, sai đi thuyền nhỏ đến các xứ Bắc Hải, Côn Lôn để tìm lượm hóa vật, đội này cũng do đội Hoàng Sa kiêm quản”.

Đội Hoàng Sa trong sách Đại Nam thực lục.

Về nhiệm vụ của đội Hoàng Sa được Phủ Biên Tạp lục của Lê quý Đôn soạn từ năm 1776, ghi chi tiết hơn: “ Trước họ Nguyễn đặt đội Hoàng Sa 70 suất, lấy người xã An Vĩnh sung vào, cắt phiên mỗi năm cứ tháng 2 nhận lấy sai đi, mang lương đủ ăn 6 tháng; đi bằng 5 chiếc thuyền nhỏ, ra biển 3 ngày, 3 đêm thì đến đảo ấy. Lấy được hóa vật của tàu, như là gươm ngựa, hoa bạc, tiền bạc, hòn bạc, đồ đồng, khối thiết, khối chì, súng, ngà voi, sáp ong, đồ sứ, đồ chiêm cùng là kiếm lượm vỏ đồi mồi, vỏ hải ba, hải sâm, hột ốc vân rất nhiều. Đến kỳ tháng 8 thì về, vào cửa Eo (Thuận An), đến thành Phú Xuân để nộp; cân và định hạng xong, mới cho đem bán riêng các thứ ốc vân, hải ba, hải sâm, rồi lĩnh bằng trở về”.

Mộc bản triều Nguyễn phản ánh việc vua Minh Mạng cho xây pháo đài Hổ Cơ bên cửa biển Thị Nại bảo vệ biển đảo.

Qua một số sự kiện lịch sử nêu trên, cho ta thấy vai trò của biển đảo hết sức quan trọng đối với đất nước thời các Chúa Nguyễn. Do đó, các Chúa đã xây dựng một lực lượng thủy binh đủ mạnh để giữ gìn và bảo vệ vùng đất, vùng biển đảo của Đàng Trong. Trên nền tảng đó, sau khi thống nhất đất nước (1802), nhà Nguyễn có cơ sở để tiến hành đo đạc, kiểm soát và chính thức xác lập chủ quyền biển đảo Việt Nam. Nhờ đó mà ngày nay chúng ta có đầy đủ tư liệu lịch sử khẳng định chủ quyền của nước ta đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa cùng nhiều đảo khác.

Minh Vượng (tổng hợp)

Nguồn:

- Hoàng Sa- Trường Sa là máu thịt Việt Nam- NXB Thông tin và Truyền thông- 2013.

- Báo Nhân dân Xuân Quý Tỵ- 2013.

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Chia sẻ:

Bài nổi bật

Khát vọng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước di nguyện cuối cùng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trước lúc Người “đi xa” (Phần 2 và hết)

Khát vọng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước di nguyện cuối cùng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trước lúc Người “đi xa” (Phần 2 và hết)

  • 12/07/2019 08:46
  • 6907

Nền độc lập dân tộc tồn tại không được bao lâu, thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta một lần nữa. Ngày 23 tháng 9 năm 1945, chúng nổ súng đánh chiếm Nam Bộ sau đó mở rộng ra cả nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng quyết định phát động cuộc kháng chiến toàn quốc.

Bài viết khác

Thăm phòng trưng bầy chuyên đề Tượng gốm cổ Việt Nam

Thăm phòng trưng bầy chuyên đề Tượng gốm cổ Việt Nam

  • 10/06/2014 10:54
  • 2728

Ngày 27 tháng 4 năm 2014, tôi nhận được giấy mời khai mạc phòng trưng bầy này, nhưng do bận một số công việc, không đến được, với sự tiếc nuối, băn khoăn và tự cật vấn. Lấy đâu ra để có một phòng trưng bầy, dẫu khiêm tốn hơn một trăm mét vuông tại số 1 Phạm Ngũ Lão?