Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Theo thỏa thuận của lãnh đạo hai địa phương, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ là cấp quyết định đầu tư, trực tiếp phê duyệt và chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tổ chức triển khai dự án “Bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quốc gia Hải Vân Quan” (bao gồm: công tác chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và nghiệm thu, quyết toán dự án).

Nguồn kinh phí đầu tư cho dự án sẽ là ngân sách của hai địa phương Thừa Thiên Huế và TP. Đà Nẵng, được đóng theo tỷ lệ mỗi bên 50% tổng mức đầu tư dự án được duyệt. Dự án sẽ được thực hiện trong năm nay và dự kiến hoàn thành vào năm 2020.

Tại buổi ký kết, cả hai địa phương cũng đã thống nhất nếu quá trình triển khai dự án có vướng mắc, phát sinh thì phía UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cần thông tin và trao đổi  bằng văn bản với UBND TP. Đà Nẵng để có thống nhất xử lý. UBND TP. Đà Nẵng cũng cử đại diện Sở Văn hóa- Thể thao tham gia vào Ban Quản lý dự án nói trên.

Lãnh đạo UBND tỉnh Thừa Thiên Huế và UBND TP. Đà Nẵng tại buổi ký kết chiều ngày 20.2

Hải Vân Quan được xây dựng vào đầu thế kỷ XIX, là công trình quan trọng về quân sự dưới thời nhà Nguyễn, hiện thuộc vùng giáp ranh giữa thị trấn Lăng Cô (huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế) và phường Hòa Hiệp Bắc (quận Liên Chiểu, TP. Đà Nẵng). Vào tháng 4.2017, Bộ trưởng Bộ VHTTDL đã ký quyết định công nhận Hải Vân Quan là di tích cấp quốc gia. Trải quan gần 200 năm, di tích này đã bị xuống cấp nghiêm trọng.

Từ tháng 5 đến tháng 9.2018,  Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam và Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tiến hành khảo cổ học di tích này và đã có nhiều phát hiện quan trọng. Trong đó, nổi bật là xuất lộ toàn bộ phần nền móng và lối đi của đường thiên lý dẫn từ phía Kinh đô Huế lên đỉnh đèo Hải Vân trước đây.

Di tích quốc gia Hải Vân Quan được khảo cổ từ tháng 5-9.2018 và đã có nhiều phát lộ quan trọng

Cuối năm 2018, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cũng đã phối hợp với Sở Văn hóa- Thể thao TP. Đà Nẵng tổ chức hội thảo lấy ý kiến của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và các cơ quan về văn hóa về phương án trùng tu, bảo tồn ti tích Hải Vân Quan. Đơn vị tư vấn cho dự án là Phân viện Khoa học công nghệ và Xây dựng miền Trung đã đưa ra 2 phương án, trong đó: phương án 1 với kinh phí khoảng 39 tỷ đồng sẽ thực hiện phục hồi toàn bộ các công trình phía trong ranh giới vùng I của di tích, một đoạn đường Thiên lý đi về phía Huế và đường dốc về phía Đà Nẵng vào thời kỳ nhà Nguyễn; riêng các công trình nằm giữa ranh giới vùng bảo vệ I và II của di tích (tức các công trình được xây dựng giai đoạn 1945-1975) sẽ được bảo tồn thích nghi. Phương án 2, là sẽ bảo tồn nguyên trạng các công trình được xác định có trước giai đoạn 1975, đặc biệt là thời kỳ chiến thắng Đồn Nhất. Nhiều nhà chuyên môn cho rằng nên thực hiện phương án 1 và đồng thời bổ sung, đóng góp thêm một số nội dung để hoàn thiện cho phương án này.

Theo thống kê của Sở Văn hóa- Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế, trong năm 2018 vừa qua, số lượng khách dừng chân tham quan di tích Hải Vân Quan ước tính khoảng 2 triệu lượt, trong đó 90% là khách quốc tế. Dự báo, khách dừng chân tham quan đây ngày càng tăng.

Chính vì thế, cùng với việc triển khai trùng tu di tích Hải Vân Quan thì tại lần ký kết này, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế và UBND TP. Đà Nẵng cũng cho biết sẽ chỉ đạo ngành văn hóa và các đơn vị liên quan cùng phối hợp để xây dựng kế hoạch, cơ chế quản lý, duy tu bảo dưỡng, phát huy giá trị và khai thác dịch vụ du lịch ở di tích quốc gia Hải Vân Quan. Việc xây dựng kế hoạch này phải đảm bảo lợi ích chung của cả hai địa phương.