Bảo tàng Lịch sử Quốc gia là một trong những bảo tàng lớn trong hệ thống các bảo tàng ở Việt Nam, với chức năng nghiên cứu, sưu tầm, bảo quản, trưng bày, giới thiệu di sản văn hóa, lịch sử Việt Nam.
Bảo tàng Lịch sử Quốc gia là một trong những bảo tàng lớn trong hệ thống các bảo tàng ở Việt Nam, với chức năng nghiên cứu, sưu tầm, bảo quản, trưng bày, giới thiệu di sản văn hóa, lịch sử Việt Nam.
Xác định chức năng, nhiệm vụ quan trọng của mình, trong những năm qua, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia luôn chú trọng trao đổi kinh nghiệm cùng các bảo tàng bạn trong công tác chuyên môn, nghiệp vụ; phối hợp với ngành du lịch trong việc quảng bá giá trị sưu tập quý hiếm đến với công chúng; xây dựng các chương trình riêng biệt phục vụ khách du lịch trong nước và quốc tế.Bảo tàng thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về nghiệp vụ đón tiếp khách du lịch tại bảo tàng; các kỹ năng và phương pháp thuyết trình... đáp ứng tốt nhất nhu cầu khách tham quan.
Lớp tập huấn về nghiệp vụ đón khách du lịch tổ chức tại BTLSQG.
Hướng dẫn tham quan là một trong những hoạt động quan trọng của bảo tàng. Trong những năm qua, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia luôn chú trọng đào tạo cán bộ hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ qua khóa học do bảo tàng chủ trì hoặc phối hợp với các đơn vị tổ chức buổi semina, mời chuyên gia thuyết trình về: Văn hóa Champa, Văn hóa Óc Eo - Phù Nam, Linh vật Việt Nam ...; hoặc cán bộ tham gia các lớp tập huấn, đào tạo như : Nâng cao hiệu quả của các bảo tàng và cơ quan quản lý di sản văn hóa Việt Nam, Bồi dưỡng kĩ năng giao tiếp, thuyết trình và nghiệp vụ hướng dẫn.... Các lớp bồi dưỡng kỹ năng mới chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức và gắn với một số hoạt động thực hành minh họa. Cho đến cuối năm 2017, lớp tập huấn nâng cao kỹ năng đón tiếp, hướng dẫn phục vụ tour du lịch do Bảo tàng Lịch sử Quốc gia phối hợp với Tổng cục Du lịch tổ chức diễn ra từ ngày 1/12 - 4/12/2017 với hình thức mới đã mang lại hiệu quả cao hơn. Trong khóa học, các diễn giả không chỉ truyền đạt kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm về du lịch, dịch vụ du lịch; cách thức tổ chức hoạt động và đón tiếp khách du lịch tại bảo tàng; xây dựng tour tham quan bảo tàng; các kỹ năng và phương pháp thuyết trình; cách xử lý các vấn đề và tình huống trong tour tham quan bảo tàng....
Các học viên lớp học trình bày sản phẩm tour tham quan bảo tàng.
Tiêu biểu là các nhóm đã tự xây dựng nội dung thuyết minh cho 1 tour tham quan mà mình phụ trách, phục vụ một đối tượng khách cụ thể (Đông Nam Á, Châu Âu...). Hơn nữa, các nhóm đã thảo luận, trao đổi trực tiếp về chính kiến của mình trong xử lý những tình huống đối với khách tham quan đã diễn ra hoặc chưa diễn ra tại bảo tàng từ đó có ứng xử phù hợp và chuyên nghiệp. Tuy nhiên, đối tượng khách tham quan bảo tàng không thuần túy là đoàn khách trong nước mà bao gồm các đoàn khách đến từ nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới vì thế bên cạnh am hiểu lịch sử, văn hóa Việt Nam thì các hướng dẫn viên bảo tàng phải am hiểu về lịch sử, văn hóa, con người... của các quốc gia đó để xây dựng đề cương thuyết minh khoa học phù hợp với từng đối tượng khách. Hơn nữa, các cán bộ hướng dẫn có trình độ tiếng Anh nhất định để có thể giới thiệu lịch sử, văn hóa, con người Việt Nam tới khách tham quan một cách ngắn gọn và đầy đủ nhất tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn khách tham quan.
Đặc biệt, trong lớp tập huấn lần này, việc xác định đối tượng khách rất cụ thể và nội dung bài thuyết trình tại bảo tàng lại gắn công việc, nghiệp vụ hàng ngày của cán bộ hướng dẫn đã mang lại hiệu quả thiết thực. Các cán bộ hướng dẫn được diễn giả, đồng nghiệp chia sẻ, góp ý, bổ sung ngay sản phẩm của họ mà hàng ngày họ vẫn phục vụ cho khách. Kết quả sau lớp tập huấn chính là xây dựng sản phẩm tour cụ thể đi vào thực tế và hiện nay vẫn đang hoàn chỉnh sản phẩm đó để đưa vào phục vụ khách tham quan.
Bản thảo tờ gấp sản phẩm tour “Lịch sử Việt Nam - Bình minh trên các dòng sông”.
Qua khóa đào tạo này, cán bộ hướng dẫn không chỉ nâng cao nhận thức trong công việc mà còn nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ về đón tiếp, hướng dẫn khách tham quan. Đặc biệt, khóa học này không dừng lại ở việc truyền đạt lý thuyết, kiến thức đơn thuần mà là chủ trương phối hợp giữa Tổng cục Du lịch với Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Nhà hát Múa rối Việt Nam và Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát triển âm nhạc dân tộc cùng Công ty du lịch Hà Nội (HANOITOURIST) xây dựng tour du lịch theo chuyên đề nhằm kết nối sản phẩm của bảo tàng, nhà hát với du lịch. Những người được đào tạo từ khóa học này sẽ là người xây dựng nội dung cũng như trực tiếp tham gia phục vụ những tour du lịch đó. Bảo tàng Lịch sử Quốc gia sẽ xây dựng 2 sản phẩm tour mang chủ đề “Lịch sử Việt Nam - Khám phá từ lòng đất” và “Lịch sử Việt Nam - Bình minh trên các dòng sông".
Bản thảo tờ rơi sản phẩm tour “Lịch sử Việt Nam - Bình minh trên các dòng sông”.
Ngày 18/1/2018, tour du lịch thử nghiệm mang chủ đề: “Lịch sử Việt Nam - Khám phá từ lòng đất” được triển khai vào ngày 19/1/2018, tour du lịch thử nghiệm tiếp theo mang chủ đề “Mỹ thuật Việt Nam kho báu trong lòng Hà Nội” và “Nông thôn Việt Nam một góc nhìn” với lịch trình tham quan Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - thưởng thức chương trình biểu diễn với chủ đề “Tâm hồn làng Việt” tại Bảo tàng Hồ Chí Minh - Nhà hát Múa rối Việt Nam.
Đoàn khách nghe giới thiệu tour tham quan thử nghiệm.
Tham quan tại hệ thống trưng bày của Bảo tàng LSQG.
Trong các sản phẩm tour du lịch này khách tham quan có thể lựa chọn sản phẩm tour tham quan mà mình yêu thích, với lịch trình buổi sáng từ 8h30 đến 14h và buổi chiều từ 14h đến 20h, cụ thể: tour thứ nhất “Lịch sử Việt Nam - Khám phá từ lòng đất”, điểm xuất phát từ Bảo tàng Lịch sử Quốc gia kết nối với phố cổ Hà Nội gồm các điểm tham quan chính là tượng đài Lý Thái Tổ, hồ Hoàn Kiếm, đền Ngọc Sơn và thưởng thức ẩm thực Việt Nam; tour thứ hai “Lịch sử Việt Nam - Bình minh trên các dòng sông” điểm xuất phát từ Bảo tàng Lịch sử Quốc gia kết nối với phố cổ Hà Nội gồm các điểm tham quan chính là Ngôi nhà di sản 87 Mã Mây, Đền Bạch Mã và thưởng thức ẩm thực đường phố....
Bản thảo tờ gấp sản phẩm tour “Lịch sử Việt Nam - Khám phá từ lòng đất”.
Đặc biệt, tour du lịch thử nghiệm “Lịch sử Việt Nam - Khám phá từ lòng đất” đã tạo cho du khách rất nhiều ấn tượng tốt đẹp. Trong suốt quá trình trải nghiệm khoảng 6 tiếng, kết hợp di chuyển bằng ô tô và đi bộ, tour du lịch này không chỉ giới thiệu những hiện vật quý hiếm hiện đang trưng bày, lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia mà còn giới thiệu văn hóa, ẩm thực Việt Nam tới bạn bè trong nước và quốc tế. Điều đó cũng góp phần khẳng định vị thế, vai trò và cho thấy tiềm năng của bảo tàng trong việc khai thác, phát triển du lịch Việt Nam.
Từ những kết quả đã đạt được, trong những năm tới, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cần đẩy mạnh việc phối hợp với ngành du lịch nhiều hơn nữa để xây dựng sản phẩm tour du lịch đạt chất lượng hiệu quả cao góp phần đa dạng các loại hình dịch vụ bảo tàng đáp ứng tốt nhất nhu cầu của mọi đối tượng khách tham quan. Tuy nhiên, để xây dựng sản phẩm tour du lịch chuyên nghiệp, bài bản thì việc đào tạo, tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, trình độ ngoại ngữ cho cán bộ hướng dẫn có vai trò quan trọng trong việc thu hút khách tham quan đến bảo tàng ngày càng nhiều hơn. Những cán bộ hướng dẫn bên cạnh việc tự nghiên cứu, trau dồi kiến thức lịch sử, văn hóa, xã hội, trình độ ngoại ngữ.... thì cần tham gia khóa tập huấn tổ chức trong và ngoài bảo tàng để nâng cao trình độ chuyên môn cũng như trình độ ngoại ngữ tích cực góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ thu hút khách tham quan. Như vậy, với xu hướng phát triển xã hội, sự hội nhập quốc tế sâu rộng thì sự phối hợp đồng bộ giữa bảo tàng với du lịch tạo thêm nhiều cơ hội để quảng bá hình ảnh bảo tàng cũng như văn hóa Việt Nam ra thế giới nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức mà bảo tàng cần thay đổi, “làm mới” để đáp ứng nhu cầu công chúng, phát huy giá trị di sản văn hóa ngày càng tốt hơn./.
Phạm Thị Huyền (Phòng Giáo dục, Công chúng)