Được thành lập vào năm 2019, Bảo tàng Nghệ thuật TAG tọa lạc tại bờ nam của Vịnh Bờ Tây (Thanh Đảo, Trung Quốc). Tuy là công trình bảo tàng phi lợi nhuận, nhưng với vai trò và quy mô tầm vóc của mình, công trình trở thành một trong những bảo tàng nghệ thuật tầm cỡ, chiếm vị trí rất quan trọng trong hệ thống bảo tàng cấp quốc gia. Có vị trí nằm dọc theo bờ biển hướng tới bến du thuyền mới, các cấu trúc bao gồm 12 phòng triển lãm thông nhau, đây là một trong những công trình bảo tàng hiện đại - ấn tượng, được khánh thành trong mùa dịch, trở thành một thánh đường mới trưng bày các tác phẩm nghệ thuật đương đại Trung Quốc và thế giới.
KIẾN TRÚC CÔNG TRÌNH
Dịp cuối tháng 12/2021, một loạt hình ảnh mới đã được công bố cho thấy công trình Bảo tàng Nghệ thuật TAG đã chính thức hoàn thành và mở cửa cho công chúng. Công trình có vị trí xây dựng trên bờ Vịnh Phượng Hoàng, thuộc khu đô thị mới Bờ Tây (Thanh Đảo, Trung Quốc), bảo tàng được thiết kế quy hoạch theo hình khối trải dài dọc theo đường bờ biển, nơi được ca ngợi là “một khu du lịch ven biển độc đáo trên toàn bộ bờ biển Trung Quốc” bởi Tổ chức Du lịch Thế giới.
Sơ đồ mô hình thiết kế công trình
Ảnh tổng thể công trình
Mặt đứng công trình nhìn từ vịnh biển
Bảo tàng được cấu trúc thiết kế dựa trên các khái niệm về hệ sinh thái nghệ thuật cộng đồng hòa nhập với kiến trúc và sân vườn do kiến trúc sư gạo cội nổi tiếng Jean Nouvel và Gilles Clément - một nhà thiết kế cảnh quan người Pháp triển khai thực hiện nhằm hướng tới tạo dựng sự phát triển đô thị Thanh Đảo gắn liền với nghệ thuật đương đại. Trong một phát biểu tại Louisiana (Hoa Kỳ) trước đó về sứ mệnh thiết kế của dự án, Kts Jean Nouvel đã nhấn mạnh quan điểm mới “Mọi tòa nhà đều phải đạt được sự sống động, độc đáo và đặc biệt, và phải hài hòa với môi trường xung quanh và tinh thần nơi chốn tại địa điểm xây dựng”. Chính vì thế, sau khi hoàn thành, rất nhiều chuyên gia thiết kế đã công nhận Bảo tàng Nghệ thuật TAG đã làm rõ và nhấn mạnh được sự kết nối và tôn trọng đầy đủ tinh thần của nơi này, nhằm tích hợp đầy đủ kiến trúc với môi trường văn hóa và tự nhiên. Xem xét phong cách và đặc điểm của các tòa nhà đô thị Thanh Đảo, các kiến trúc sư đã chủ động lựa chọn phương án để tạo tính kết nối liên tục giữa công trình bảo tàng mới với không gian đô thị hiện hữu, đồng thời thể hiện và củng cố đặc tính nghệ thuật của bảo tàng nghệ thuật với sự độc đáo, duy nhất và tính nghệ thuật của kiến trúc.
Ảnh chụp tổng thể toàn khuôn viên công trình
Góc nhìn tổng thể phần cánh phải công trình
Không gian sân vườn và đường dạo ven biển bên ngoài công trình
Mặt đứng phía sau khối trung tâm
Trên khuôn viên khu đất rộng 5.837,5 m2, bảo tàng có tổng diện tích xây dựng lên tới 17.000 m2, bao gồm 12 phòng triển lãm chuyên nghiệp được xây dựng bên biển, các không gian nghệ thuật độc quyền như thính phòng âm nhạc, phòng xem và các hội thảo nghệ thuật, các không gian tiêu dùng giải trí như TAG - Cafe, TAG - Bar, TAG - Store, TAG - Garden và TAG - Port, cũng như các không gian dành riêng cho thành viên cho các hoạt động và giao tiếp xã hội. 12 phòng triển lãm cố định của bảo tàng được tổ chức kết nối liên hoàn theo các tuyến tham quan nhưng vẫn đảm bảo tính tương đối độc lập, thể hiện các hình thức khác nhau và tính toàn diện. Với khối lượng và cấu trúc kiến trúc đa dạng, ứng dụng ánh sáng tinh tế và điều kiện triển lãm độc đáo, các phòng trưng bày có thể thỏa mãn triển lãm cả các tác phẩm nghệ thuật cổ điển cũng như tác phẩm đương đại, cho phép người phụ trách giải phóng trí tuệ của mình một cách tối đa và khơi dậy trọn vẹn cảm hứng sáng tạo của nghệ sĩ, cùng với đó cung cấp cho công chúng những trải nghiệm nghệ thuật và cảm giác không gian mới mẻ. Các phòng triển lãm dưới nhiều hình thức khác nhau không chỉ đơn giản là các đồ vật nối với nhau, và Nouvel bắt nguồn sự hiểu biết của mình về nghệ thuật trong sự liên tục và xây dựng nó trong không gian.
Chi tiết mặt đứng khối khán phòng
Chi tiết mặt đứng khối phòng hành chính
Không gian dạo chơi ven biển phía sau công trình
Để công trình có thể tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên cũng như triển lãm trưng bày mọi tác phẩm nghệ thuật một cách hoàn hảo, phương án thiết kế bảo tàng đã thực hiện nhiều thử nghiệm phương án thiết kế/ lắp đặt nhiều hệ thống kỹ thuật hiện đại như hệ thống che nắng bên ngoài và trần nâng của Phòng triển lãm số 5, và hệ thống phản xạ âm thanh di động của thính phòng âm nhạc.
Hơn nữa, KTS Jean Nouvel đã áp dụng một số lượng lớn vật liệu mới trong kiến trúc, để hình thành một ý tưởng kiến trúc độc đáo bằng cách tích hợp đầy đủ các yếu tố tự nhiên, truyền thống, hiện đại và công nghệ. Các tấm nhôm anot hóa diện tích lớn được sử dụng cho bức tường rèm của bảo tàng, không chỉ tự hào cải thiện độ cứng và khả năng chống mài mòn, mà còn có khả năng chịu nhiệt tốt và cách nhiệt tuyệt vời. Màng oxit hình thành trên bề mặt tấm có tác dụng bảo vệ và trang trí mà không cần thêm bất kỳ lớp sơn phủ nào khác, giúp bề mặt công trình thích ứng tối ưu với môi trường khí hậu biển đồng thời làm nổi bật cảm giác ánh kim hiện đại. Để tránh sự khác biệt về màu sắc và cải thiện khả năng chống ăn mòn, tất cả các sản phẩm nhôm anot hóa được sử dụng cho bức tường rèm đều được sản xuất theo yêu cầu tiêu chuẩn cao nhất về vật liệu ốp của châu Âu.
Nội thất không gian sảnh chính
Chi tiết hệ thống lam chắn nắng tự động hóa bên ngoài công trình
Không gian sảnh vào khối phòng trưng bày số 3 và 4
Không gian phòng triển lãm số 5 được trang bị hệ thống lam che nắng tự động hóa chỉnh điện. Mỗi thanh lam được cấu tạo bằng ke thép không gỉ siêu mỏng độ dày chỉ 16mm và đục lỗ, được điều khiển thông minh theo góc chiếu sáng nắng mặt trời với bề mặt sáng để cung cấp điều kiện ánh sáng thích hợp nhất cho phòng triển lãm theo yêu cầu của các đợt triển lãm. Các bộ phận cố định bằng thép không gỉ được chế tạo bằng công nghệ xử lý chính xác cao được điều khiển bằng CNC, có thể kiểm soát lỗi một cách hiệu quả. Hệ thống che nắng bên ngoài của toàn bộ nhà triển lãm có thể được điều khiển tổng thể, hoặc một mặt hoặc một lớp. Cũng tương tự, nhưng với quy mô lớn hơn lên tới 100 m2, lần đầu tiên và duy nhất trên thế giới tại thời điểm hiện tại, 127 tấm che nắng bằng nhôm anot hóa kích thước: 1m x5m được treo bên ngoài “phòng trưng bày 100m” của phòng triển lãm số 6.
Hệ thống sàn kính trong không gian phòng trưng bày số 6
Ánh kim hiện đại được tạo ra bên trong và bên ngoài nội thất do được sử dụng các vật liệu ốp hiện đại
Nội thất không gian phòng trưng bày số 6 với tác phẩm nghệ thuật thị giác kích thước lớn
Trong quá trình thiết kế, Kts Jean Nouvel cũng luôn chú ý đến mối quan hệ giữa các vật thể và ánh sáng tự nhiên, qua đó có sự thiết kế tiết chế và bổ sung thêm thông qua sử dụng các mức độ trong suốt của cửa kính hoặc sự che chắn hệ thống lam chắn nắng. Việc ứng dụng vật liệu kính cho thấy rõ quan niệm của ông khi cho rằng “Thủy tinh là một ngôn ngữ, một vật liệu biến thể, có thể làm cho tất cả những thay đổi tinh vi có thể xảy ra”. Hệ thống kính mặt tiền siêu trắng được sử dụng rộng rãi trong bảo tàng nghệ thuật. Ngoại trừ cửa kính, tất cả kính được cấu tạo bởi bốn tấm kính ngăn cách nhau bởi hai khoang trống để tối ưu về cách âm và cách nhiệt. Theo các số liệu công bố, kính với cấu tạo hàm lượng sắt được sử dụng trong phòng triển lãm chỉ bằng 1/10 hoặc thậm chí thấp hơn so với kính thông thường, làm cho độ truyền sáng của một miếng kính là hơn 91,5% so với kính 4-ô và 2- kính trong khoang lên đến 74%, có thể giảm thiểu độ lệch màu trực quan và do đó giữ được màu sắc thuần khiết của các vật trưng bày trong nhà và khung cảnh ngoài trời.
Ánh sáng và bóng tối trong vật liệu xây dựng được áp dụng đến mức tối đa. Các bức tường rèm bằng nhiều vật liệu khác nhau tạo nên hình ảnh không gian pha trộn giữa thực tế và ảo, và các bề mặt của tòa nhà hòa quyện với bầu trời xanh, biển và cây cỏ ở giữa ánh sáng quay ngược. Nhìn từ bên ngoài của tòa nhà, những đám mây trôi, hoàng hôn và bầu trời được tái tạo từ một góc độ mới. Các đối tượng và hình ảnh giữa ánh sáng và bóng tối được chồng lên nhau thành một bức tranh chảy, và mối quan hệ không gian của mặt phẳng được tái tạo để tạo thành hình ảnh phong cảnh của “bức tranh trong bức tranh”, mở rộng nhận thức nghệ thuật sang một không gian khác.
Khung cửa chữ nhật theo tỷ lệ tranh truyền thống phòng trưng bày số 7 và 8
Ranh giới vật lý của tòa nhà được hòa tan trong sự thể hiện tự do của ánh sáng và bóng tối, dần dần trở nên trong suốt trong cảnh quan tổng thể. Sự hài hòa cục bộ giữa con người, kiến trúc và thiên nhiên được mở rộng vô hạn. Sự “hài hòa” này không chỉ thể hiện trên bề mặt công trình mà còn được thể hiện trong không gian bên trong của công trình thông qua hệ thống cửa sổ và hành lang được sắp đặt khéo léo, mở ra một trải nghiệm kiến trúc “thay đổi tầm nhìn” mới cho khán giả.
Mái vòm lấy sáng từ trên trần tại khu vực khán phòng số 7
Với riêng sảnh số 7 và 8, do bố trí 04 cửa sổ có tầm nhìn mở ra phía biển với tỷ lệ kích thước và vị trí độ cao khác nhau, được xác định dựa trên tỷ lệ của các bức tranh phong cảnh truyền thống của Trung Quốc, cho thấy sự kế thừa các giá trị tỷ lệ của văn hóa truyền thống cũng như cho phép người xem phóng tầm nhìn ra không gian núi và vịnh biển bên ngoài cửa sổ. Thông qua thiết kế tinh tế của góc cửa sổ, khung cảnh phía xa được đảo ngược trước mắt, tạo ra một “Kính vạn hoa” như trải nghiệm thị giác. Những tấm rèm che nắng được treo bên trong cửa sổ để đánh thức ánh sáng và tạo cảm giác mơ hồ cho bức tranh.
Khi ánh sáng tràn vào bên trong từ mái sảnh số 3, các yếu tố sinh khí vào buổi sáng, sự tươi sáng vào buổi trưa và sự ấm áp vào buổi tối đều lọt vào không gian hình tròn này. Tâm nhĩ trung tâm được bao bọc bởi kính, không kết nối với bên trong phòng triển lãm. Thị giác của khán giả có thể lướt qua cảnh quan thực vật lên bầu trời, cho phép ý thức trôi chảy tự do giữa các tác phẩm nghệ thuật và bối cảnh thiên nhiên.
Không gian hành lang kết nối giữa các khối chức năng
Các hành lang giữa các phòng triển lãm hầu hết được bao bọc bởi kính. Đi bộ giữa 12 phòng triển lãm phong phú và có trật tự, du khách luôn có thể chiêm ngưỡng đồng thời quang cảnh ngoạn mục của núi, biển, vườn và thành phố thông qua một tổ hợp không gian mới. Sự tương tác giữa các cuộc triển lãm, các tòa nhà, thiên nhiên và thành phố tiếp tục diễn ra trong suốt quá trình xem, mang đến cho khán giả một không gian lắng đọng tâm trí trong các khoảng thời gian xem. Con người di chuyển trong không gian, và ánh sáng thay đổi theo thời gian. Không gian và thời gian vì thế chồng lên nhau, tạo nên những bóng tối có độ sâu khác nhau, trở thành một nghệ thuật thể nghiệm tương tác giữa thiên nhiên và người xem.
CÁC TÁC PHẨM TRƯNG BÀY
Cùng với hình khối kiến trúc ấn tượng, công trình cũng được xem là thánh đường trưng bày của các tác phẩm nghệ thuật truyền thống và đương đại Trung Quốc cũng như thế giới. Theo kế hoạch, rất nhiều các tác phẩm nổi tiếng của các nhà sưu tập tư nhân sẽ được lựa chọn trưng bày tại đây thuộc đủ các thể loại như điêu khắc, tranh, tượng, và nghệ thuật thị giác.
Một số tác phẩm trưng bày tại khu sảnh trung tâm
Tượng điêu khắc trưng bày tại không gian mở bên trong công trình
Hiện tại, các tác phẩm của Richard Deacon, Anish Kapoor và Liu Xiaodong hiện đang được trưng bày như một phần của triển lãm khai mạc tại Bảo tàng Nghệ thuật TAG Thanh Đảo. 'Beyond', một triển lãm nhóm gồm 14 người Trung Quốc và các nghệ sĩ quốc tế, khám phá cách nghệ sĩ vượt qua ranh giới và tìm kiếm ngôn ngữ mới trong thời điểm không ảo ảnh - hư hư thực thực.
Tác phẩm điêu khắc lớn trưng bày tại sảnh khu khán phòng
Chi tiết tác phẩm nghệ thuật trưng bày tại bảo tàng
Ba tác phẩm điêu khắc bằng thép không gỉ từ loạt phim Non-Object của Kapoor hiện cũng đang được trưng bày tại bảo tàng. Những tác phẩm này gây ra sự biến dạng của hình ảnh phản chiếu của chúng và giải cấu trúc bóng đối với người xem, biến chúng thành các hình dạng trừu tượng. Người xử lý không chỉ nhìn thấy bản thân bị lộn ngược, mà còn là sự thay đổi trong môi trường xung quanh họ. hướng nhìn của mặt luôn bị trượt khỏi bề mặt và quay vào trong - hướng tới cảm xúc và khám phá các chiều không thể hiểu được, chẳng hạn như ý tưởng về 'vô cực'. Kapoor coi công việc của mình là gắn bó với các đối cực siêu hình có nguồn gốc sâu xa; hiện diện và vắng mặt, hiện hữu và không tồn tại, địa điểm và phi địa điểm và vật thể rắn và vô hình.
Không gian trưng bày ảnh chụp nghệ thuật đương đại trưng bày tại bảo tàng
Bên cạnh đó, cũng còn rất nhiều tác phẩm nghệ thuật tranh truyền thống và hiện đại nổi tiếng đã được trưng bày tại bảo tàng mang đến cho người xem sự khám phá thú vị về nghệ thuật đương đại, gắn kết với truyền thống của đất nước Trung Hoa.
Nguyễn Hải Vân