Thứ Hai, 10/02/2025
  • Tiếng Việt
  • English
  • French

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Vietnam National Museum of History

03/04/2017 00:00 686
Điểm: 0/5 (0 đánh giá)
Người giúp việc phục vụ đồng chí Lê Duẩn lâu nhất và cũng là người tin cậy nhất, thân thiết nhất là anh Tư Hoành (Nguyễn Văn Hoành). Anh Tư Hoành đã từng phục vụ đồng chí Lê Duẩn khi đồng chí làm Bí thư Xứ ủy Nam Bộ thời kháng chiến chống thực dân Pháp.

Người giúp việc phục vụ đồng chí Lê Duẩn lâu nhất và cũng là người tin cậy nhất, thân thiết nhất là anh Tư Hoành (Nguyễn Văn Hoành). Anh Tư Hoành đã từng phục vụ đồng chí Lê Duẩn khi đồng chí làm Bí thư Xứ ủy Nam Bộ thời kháng chiến chống thực dân Pháp.

Sau khi Lê Duẩn ra Hà Nội, thì Tư Hoành cũng ra Hà Nội tiếp tục phục vụ đồng chí Lê Duẩn. Ít lâu sau chị Tư Hoành cùng ba con nhỏ cũng ra Hà Nội và cả hai vợ chồng cùng giúp việc cho anh Ba. Anh Tư Hoành là cần vụ, chị Tư chuyên việc nấu ăn. Chị Tư là người thu vén khéo, vừa lo toan chu đáo cho các con nhỏ của mình, vừa nấu ăn cho anh Ba và cho gia đình thủ trưởng. Chị thường xuyên theo dõi bữa ăn của anh Ba, chăm chút từng li, từng tí nhằm cải tiến cách nấu nướng sao cho hợp khẩu vị để anh Ba ăn ngon miệng. Đồng chí Lê Duẩn rất quý mến chị Tư Hoành, cảm thông sự cực nhọc của chị Tư vì con cái nheo nhóc nhưng lúc nào cũng vui vẻ, tận tình với công việc bếp núc. Thỉnh thoảng anh Ba lại căn dặn anh Tư Hoành: “Chú đừng rầy la thím ấy vì thím đã vất vả lắm rồi”.

Cuối năm 1972, chị Tư Hoành bị đau nặng, phải phẫu thuật hai lần vì ung bị thư. Tháng 4-1973, chị Tư qua đời. Trong đám tang của chị Tư, anh Ba và toàn bộ gia đình, có cả người chị và người em gái của anh Ba, đều đến chia buồn với gia đình anh Tư Hoành. Trong vòng hoa anh Ba phúng viếng có dòng chữ: “Vô cùng thương tiếc thím Tư!” Anh đứng trầm tư rất lâu bên linh cữu chị Tư Hoành.

1

Đồng chí Lê Duẩn thăm hỏi nhân dân Thạch Bàn, Gia Lâm, Hà Nội, năm 1972.

Lại nói đến một người giúp việc khác là anh Năm Hoành (Trần Hoàn). Anh Năm Hoành vừa là người bảo vệ vừa là người chèo xuồng những năm anh Ba hoạt động ở Nam bộ. Khoảng cuối năm 1955, địch đã biết Lê Duẩn còn ở lại miền Nam, nên chúng ráo riết lùng sục truy tìm. Chúng lần dò theo bước chân của những người đi theo phục vụ anh Ba. Cuối năm 1955, từ Cà Mau lên Bến Tre, anh Ba sắp xếp anh Năm Hoành đi cùng với anh. Trên đất Bến Tre, Năm Hoành đã tận tâm tận lực phục vụ anh Ba. Tháng 5 năm 1956, anh Ba phái anh Năm Hoành sang Cần Thơ gặp anh Võ Văn Kiệt và lên Tỉnh ủy miền Tây lập phương án dự phòng trong trường hợp kế hoạch lên Sài Gòn làm việc không thực hiện được và không bắt được liên lạc với Thường vụ Xứ ủy. Năm Hoành về lại Bến Tre thì địch đang mở cuộc càn lớn ở Giồng Trôm. Năm Hoành về tới xã Hiệp Hưng nơi anh Ba đang trú ngụ nhưng không liên lạc được với cơ sở và bị địch bắt. Bị địch tra tấn dã man nhưng Năm Hoành vẫn giữ được khí tiết cách mạng. Địch không khai thác được gì nhưng vẫn cứ kết án anh 8 năm tù, giam tại nhà lao Bến Tre rồi chuyển lên trại giam dã chiến Plâycu. Nhờ làm tốt công tác dân vận, Năm Hoành và các đồng chí trong trại giam Plâycu đã vượt ngục, chạy trốn sang đất Campuchia. Sau một thời gian ở Campuchia, Năm Hoành bắt được liên lạc với cơ sở của ta và về lại căn cứ Trung ương Cục miền Nam.

Năm 1964, nhận được điện báo của Năm Hoành, anh Ba Duẩn điện vào văn phòng Trung ương Cục bức điện sau đây: “Anh rất mừng được tin chú thoát khỏi trại giam của giặc và đã chiến thắng trở về. Mong chú mau phục hồi sức khỏe để công tác tốt”.

2

Đồng chí Lê Duẩn đến thăm Khu nhà dành cho thương binh quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh, năm 1985.

Năm 1971, do đau ốm dài ngày. Năm Hoành được Trung ương Cục miền Nam cho ra miền Bắc chữa bệnh. Chỉ hai hôm sau khi biết Năm Hoành đã ra tới Hà Nội, anh Ba đã cử đồng chí đội phó đội bảo vệ mang xe lên K5B Hồ Tây để đón Năm Hoành về số 6 Hoàng Diệu. Xe được một lúc anh Ba đã ra cổng chờ để đón Năm Hoành. Khi Năm Hoành xuống xe mở cổng bước vào thì đã thấy anh Ba đứng đợi. Hai thầy trò ôm nhau nước mắt ràn rụa, nước mắt vui mừng khi được gặp lại nhau sau 15 năm xa cách. Riêng đối với anh Ba, đó còn là nước mắt biết ơn của anh đối với người bảo vệ.

Anh Ba Duẩn đánh giá rất cao khí tiết cách mạng của Năm Hoành: “Chú ấy thật gan dạ, cắn răng chịu đau, chịu đòn, dứt khoát không hé răng nửa lời nên đã đảm bảo an toàn tính mạng cho tôi và bảo vệ được các cơ sở cách mạng của địa phương. Khi nào tôi đi nghỉ các chú nhớ sắp xếp cho Năm Hoành cùng đi. Chịu ơn chú ấy, tôi muốn tạo điều kiện cho chú ấy an dưỡng để bệnh tình chóng thuyên giảm, sức khỏe chú sớm phục hồi. Nhưng hai lần an dưỡng ở Tam Đảo và Bãi Cháy kết quả không khả quan. Bây giờ phải để chú ấy điều trị tại các bệnh viện Trung ương. Khi Năm Hoành nằm điều trị tại bệnh viện E, anh Ba đã lên thăm nhiều lần và giao nhiệm vụ cho Văn phòng phải mua cho Năm Hoành một chiếc xe đạp để anh đi lại cho thuận tiện, khi nào chú ấy nhớ tôi thì đạp xe về số 6 Hoàng Diệu thăm tôi, như vậy sẽ không dùng xe công đi đón, đi đưa. Sau ngày đất nước thống nhất, Năm Hoành về công tác tại Thành phố Hồ Chí Minh.

3

Đồng chí Lê Duẩn với các gia đình cơ sở cách mạng miền Nam những năm 1955-1956 (chụp tại Hà Nội, năm 1980).

Trong công việc, đồng chí Lê Duẩn là người quyết đoán, mạnh mẽ. Nhưng trong đời thường, đồng chí lại là người dễ xúc động. Sau hiệp định Giơnevơ 1954, theo lệnh Bác Hồ, đồng chí Lê Duẩn nhận nhiệm vụ trở vào Nam Bộ. Lúc đó đồng chí đang công tác tại Quảng Ngãi, phải vào Bình Định, đón máy bay của Ủy ban Liên hiệp đình chiến để bay từ Quy Nhơn vào phía Nam. Đồng chí và đoàn tùy tùng cùng đi bằng ô tô ray từ Quảng Ngãi vào Bình Định. Đồng bào một số vùng có đường sắt chạy qua phía trước chào mừng, nhiệt liệt hoan hô phái đoàn chính phủ. Nhiều người giơ hai ngón tay như nói lên rằng hai năm nữa nước nhà sẽ thống nhất. Nhìn đồng bào hồ hởi vui mừng, đồng chí Lê Duẩn bỗng trào nước mắt, vì đồng chí biết sau hai năm nữa khó thể có tổng tuyển cử, đồng bào sẽ còn bị kẻ thù kìm kẹp ngặt nghèo, khủng bố trả thù nhiều năm nữa.

4

Đồng chí Lê Duẩn gặp ông Bùi Sính, người đánh trống trong cuộc đấu tranh của nông dân Tiền Hải (Thái Bình) năm 1930 và là bạn tù Côn Đảo năm 1931-1936. (Ảnh chụp năm 1972)

Từ đó trong trái tim đồng chí Lê Duẩn, ngày cùng như đêm, luôn luôn nung nấu một điều: làm sao mau chóng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, để cho đồng bào ta đỡ khổ. Tình cảm đó ngày đêm chi phối suy nghĩ và việc làm của đồng chí, bạn bè ai nhiệt tình ủng hộ ta giải phóng miền Nam là đồng chí thân thương, tin cậy, ai ngăn trở, gây khó khăn thì đồng chí đấu tranh, phê phán. Điều đó cũng dễ thông cảm, bởi vì, giải phóng miền Nam là mệnh lệnh của trái tim, là tâm huyết, là máu thịt đối với đồng chí. Và trong lễ truy điệu trọng thể Bác Hồ năm 1969, đồng chí đã nghẹn ngào, xúc động phát lên lời thề thiêng liêng của toàn dân, toàn Đảng trước anh linh của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

5

Đồng chí Lê Duẩn đọc điếu văn tại Lễ truy điệu Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Hà Nội, ngày 9-9-1969.

Trưa ngày 30-4-1975 lịch sử, khi Đài Tiếng nói Việt Nam đưa tin quân đội ta đã chiếm được Dinh Độc lập, chính quyền Sài Gòn đã đầu hàng không điều kiện, miền Nam đã được hoàn toàn giải phóng, đồng chí lặng lẽ ngồi trong phòng riêng, dòng nước mắt chảy dài trên má nhưng khuôn mặt vẫn nở một nụ cười hạnh phúc.

Sau ngày chiến thắng, đồng chí Lê Duẩn nhiều lần trở lại miền Nam, thăm các gia đình cơ sở từng nuôi dấu, bảo vệ đồng chí ở Cà Mau, Bến Tre, trong nội thành Sài Gòn. Trong các cuộc gặp gỡ ấy, đồng chí thường nói: “Lúc đó, ai dám nuôi dấu cán bộ cách mạng là chấp nhận một sự hy sinh to lớn nếu bị địch phát hiện. Bây giờ thành công rồi, chúng ta phải nhớ ơn những gia đình dám sống chết với cách mạng”.

Năm 1976, đồng chí về thăm quê ở Hậu Kiên (xã Triệu Thành, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị) sau nhiều năm xa cách. Đồng chí đến thăm từng nhà, bắt tay các cụ già, ôm hôn các cháu nhỏ. Đồng chí xúc động không cầm được nước mắt trước cảnh nhà của đổ nát, ruộng vườn đồng cỏ khô cháy, làng mạc bị tàn phá tiêu điều… Đồng chí cảm thấy đau buồn trước những hi sinh mất mát của đồng bào trong kháng chiến, nay đã được giải phóng mà vẫn chưa có đủ cơm ăn, áo mặc.

Là một nhà lãnh đạo nguyên tắc, đồng chí Lê Duẩn còn là một người đồng chí, một người bạn thủy chung sâu sắc nghĩa tình. Sau mấy năm ốn nặng, đến một ngày biết mình không qua khỏi, đồng chí cho mời đồng chí TrườngChinh đến nhà. Đang nằm trên tầng 2, dù đã yếu mệt nhiều, đồng chí vẫn yêu cầu giúp mình mặc quần áo chỉnh tề, rồi dìu xuống phòng khách để tỏ lòng tôn trọng đối với đồng chí Trường Chinh – một nhà lãnh đạo hàng đầu của Đảng mà đồng chí tin cậy, gắn bó suốt mấy chục năm. Trong cuộc nói chuyện, đồng chí Lê Duẩn đã gửi gắm vào đồng chí Trường Chinh với lòng tin cậy sâu sắc về công việc của Đảng, về tất cả những gì mình muốn làm mà chưa làm được cho đến lúc sắp đi xa.

Sinh thời, đồng chí Lê Duẩn có nhiều khát vọng, muốn làm nhiều điều tốt cho dân, cho nước, cho sự nghiệp cách mạng của Đảng. Do hạn chế của lịch sử và hạn chế của đời người, đồng chí chưa thể làm được hết những điều mình mon muốn. Nhưng cho đến những giây phút cuối cùng trên giường bệnh, đồng chí vẫn thể hiện mình là một con người trung thực, sáng suốt, đầy tình cảm luôn luôn hướng về lẽ phải, tình thương trách nhiệm.

Đống Ngạc (Nguyên Trợ lý TBT Lê Duẩn)

Nguồn: Đồng chí Lê Duẩn nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng Việt Nam.

Bảo tàng Lịch sử quốc gia

Chia sẻ:

Bài viết khác

Đồng chí Lê Duẩn – Con người của tình thương và lẽ phải (Phần 1)

Đồng chí Lê Duẩn – Con người của tình thương và lẽ phải (Phần 1)

  • 30/03/2017 00:00
  • 637

Sinh thời, đồng chí Lê Duẩn thường nói, con người sống là phải lao động, có tình thương và lẽ phải. Đó là đạo lý cuộc sống. Ước mong của đồng chí là xây dựng một xã hội chủ nghĩa giàu mạnh, nhân dân no đủ, hạnh phúc, trong đó con người giàu tình thương yêu đối với nhau.