Như mọi năm, những phát hiện khảo cổ học luôn phong phú tại bất cứ nơi nào trên thế giới, dù trên mặt đất hay ở ngoài đại dương; các kết quả thu được từ những cuộc khai quật thực hiện theo phương pháp cổ điển hay nhờ những công nghệ mới.
Như mọi năm, những phát hiện khảo cổ học luôn phong phú tại bất cứ nơi nào trên thế giới, dù trên mặt đất hay ở ngoài đại dương; các kết quả thu được từ những cuộc khai quật thực hiện theo phương pháp cổ điển hay nhờ những công nghệ mới.
Dưới đây là một bản tóm tắt những phát hiện khảo cổ học tiêu biểu trong năm 2015, đưa ra 12 phát hiện tiêu biểu nhất, nhưng danh sách này có thể được mở rộng hơn.
Ai Cập: Phát hiện các dấu nhiệt bí ẩn qua các kim tự tháp ở Giza. Công nghệ rà quét hiện đại giúp các nhà khoa học phát hiện ra dấu hiệu bất thường bên trong kim tự tháp cổ đại ở Ai Cập. Họ quét hồng ngoại trên bốn kim tự tháp, hai cái ở Giza và hai cái còn lại ở Dahshur, một khu di tích khác nằm về phía Nam thủ đô Cairo. Kết quả, phát hiện dấu nhiệt bất thường ở kim tự tháp Lớn.
Anh: Các nhà khoa học đã phát hiện một công trình có ít nhất 90 khối đá khổng lồ, bị chôn vùi dưới vòng tròn đá khổng lồ thuộc thời kỳ đồ đá mới mang tên Durrington Walls. Nhà khảo cổ học Paul Garwood nói rằng: “tất cả những gì đã từng viết trước kia về khung cảnh Stonhenge và những công trình cổ đại ở đó phải được xem xét lại”, (xem thêm thông tin tại: các công trình bí ẩn khổng lồ thời tiền sử được phát hiện gần Stonehenge).
Mêhicô: Phát hiện một lượng lớn thủy ngân lỏng tại một đường hầm nằm dưới kim tự tháp Teotihuacan. Điều này đã giúp các nhà khảo cổ tiến gần hơn trong việc tìm kiếm ngôi mộ đã mất từ lâu của vua Teotihuacan. Do thời xưa, thủy ngân có ý nghĩa lớn trong các nghi lễ mai táng cổ xưa nên các nhà khảo cổ học hi vọng sẽ tìm thấy nơi an nghỉ cuối cùng của vị vua Teotithuacan khi vào sâu bên trong đường hầm khám phá. (xem thêm thông tin tại: Thủy ngân lỏng được phát hiện dưới kim tự tháp Plumed Serpent thời tiền văn minh Aztec (1248 – 1521).
Pháp: Phát hiện một ngôi mộ quý tộc trong vùng Champagne. Phần mộ lớn có chứa nhiều đồ tạo tác, một xe ngựa, một vạc đồng có họa tiết, một bình đựng rượu với hình vẽ các vị thần rượu nho trong thần thoại Hy Lạp, một con dao lớn, và các hiện vật quan trọng khác. Một chiếc đầu mèo kim loại có niên đại đầu thế kỷ thứ 5 trước CN. (Xem thêm thông tin tại: Phát hiện ngôi mộ của hoàng tử Celtic ở Lavau).
Anh: Một tấm bia mộ thời La Mã có niên đại 1800 năm tuổi được phát hiện tại địa điểm một nhà xe cũ trong thành phố Cirenceste. Tấm bia mộ được chạm khắc tinh xảo, với nhiều chi tiết trang trí. Qua đó, giới chuyên gia suy đoán tấm bia mộ này dành cho một người giàu có. Trên bia mộ có khắc dòng chữ La Mã với nội dung “DM- Dis Manibus, trong bàn tay của Thiên chúa, Bodica, người vợ thọ 27 tuổi”. Bên cạnh đó, các nhà khảo cổ học cũng khai quật được một bộ xương liên quan đến ngôi mộ có chứa tấm bia mộ này. Các chuyên gia hy vọng thông qua kiểm tra xương của người phụ nữ này sẽ giúp họ tìm hiểu sâu hơn về cuộc sống của Bodica trước khi người này qua đời. (Xem thêm thông tin tại: Bí ẩn khắc sâu trên tấm bia mộ thời La Mã phát hiện hồi đầu năm tại Anh).
Israel: Di tích của nền đất có bức tranh khảm niên đại 1700 tuổi được phát hiện ngay trong việc xây dựng một trung tâm đón tiếp du khách ở Lod gần Tel Aviv. (Xem thêm thông tin tại: bức tranh khảm 1700 năm tuổi được tiết lộ).
Cyprus, Thổ Nhĩ Kỳ: Những bảo vật quý hiếm, gồm một vương miện bằng vàng, được tìm thấy trong quần thể mộ 2400 năm tuổi, gần thành phố cổ đại Soli. các nhà khảo cổ tìm thấy nhiều đồ tạo tác như trang sức, tượng nhỏ, vũ khí và những chiếc chén để phục vụ tiệc đêm (symposium), nơi những người đàn ông cổ đại tụ tập để uống rượu, trò chuyện và giải trí. Đặc biệt, trong số đồ trang sức có vòng dây thường xuân bằng vàng tinh xảo. (Xem thêm thông tin tại: Ngôi mộ quý tộc giàu có được khai quật).
Guatemala: Marcello Canuto (bên trái), giám đốc của Viện Nghiên cứu Trung Mỹ tại Đại học Tulane, và Luke Auld-Thomas, đã phát hiện ra một công trình bằng đá Maya chưa từng được biết đến cho đến nay, các phiến đá khắc chữ Maya cổ, có niên đại từ thế kỷ thứ 7 vừa được phát hiện ở phía Bắc Guatemala đã hé lộ nhiều ánh sáng mới về nền văn mình đầy bí ẩn này. Những thông tin đặc biệt trên các phiến đá tìm thấy đã mang tới những thông tin chi tiết về việc các lãnh đạo Maya lên ngôi vua ra sao, các phiến đá còn mang tới cho các nhà nghiên cứu cơ hội nhìn vào cuộc sống dưới đế chế Maya trong thế kỷ thứ 8 và một nền văn minh đã phát triển vượt bậc, gồm nhiều thành tựu như bộ lịch Maya và các đài thiên văn, bên cạnh nhiều tiến bộ khoa học khác. (Xem thêm thông tin tại: Phát hiện những bảng chữ tượng hình Maya ở La Corona và El Achiotal).
Đan Mạch: Các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra một kho báu 2000 cuộn vàng tại thành phố Boeslunde, trên đảo Zealand. Rất có thể, đây là những vật trang trí trên trang phục của một vị chủ tế, những sợi dây này dài khoảng 3 cm được làm từ vàng dát mỏng. Những cuộn vàng này đã được 3000 năm tuổi. (Xem thêm thông tin tại: bí ẩn 2000 cuộn vàng Đan Mạch).
Kenya: Các nhà khảo cổ học thực hiện những cuộc khai quật tại miền Tây Bắc Kenya đã tìm thấy những công cụ lâu đời nhất của loài người cách đây 3,3 triệu năm. Theo thông tin đăng tải trên tạp chỉ Tự nhiên (Nature), các nhà khoa học đã phát hiện được tất cả 149 công cụ bằng đá được mài mòn và chế tác thô sơ thành vật dụng có tính năng đào xới hoặc gõ đập tại Nachukui, một khu vực hẻo lánh trong vùng đất đầy bụi rậm ở phía Tây hồ Turkana, Tây Bắc Kenya. (Xem thêm thông tin tại: Những công cụ cổ nhất được tìm thấy ở Kenya).
Honduras: Một “nền văn minh đã mất” sẽ được phát hiện. Những bức điêu khắc công phu tìm thấy trong khu rừng nhiệt đới ở Honduras đã làm rõ hơn về một nền văn minh chưa từng được biết đến cho đến nay. Tại khu vực khảo sát, đoàn khảo cổ tìm thấy dấu tích của khu chợ rộng lớn, các mô đất nhô lên, kim tự tháp và hơn 50 đồ đá tạo tác. Các di chỉ có niên đại khoảng 1.000 - 1.400 năm TCN được cho là thuộc về nền văn minh cổ phát triển thịnh vượng cách đây hàng nghìn năm nhưng sau đó biến mất bí ẩn. (Xem thêm thông tin tại: Ciudad Blanca, phát hiện dấu vết của thành phố Thần Khỉ ở Honduras).
Hy Lạp: Các nhà khảo cổ học dưới nước đã phát hiện ra 22 con tàu đắm xung quanh một hòn đảo nhỏ ở Hy Lạp, đây có thể là nghĩa địa xác tàu lớn nhất trên thế giới. 22 con tàu đắm được tìm thấy trong cuộc khảo sát, dưới sự nghiên cứu của ban Cổ vật dưới nước ở Viện Hàng hải có trụ sở ở Florida (Mỹ), chiếm 12% trong tổng số các con tàu đắm cổ đại được biết đến ở Hy Lạp. Xác con tàu cổ nhất được xác định là vào thời kỳ Archaic (700-480 năm TCN), có trên 2.500 năm tuổi, trong khi con tàu gần đây nhất là từ thời kỳ cuối thời Trung cổ (thế kỷ 16 TCN). Nhóm nghiên cứu còn tìm thấy tàu từ thời Cổ đại (480-323 TCN) và thời kỳ Hy Lạp cổ đại (323-31 TCN), tổng cộng 12 con tàu đắm khác – là nằm trong cuối thời kỳ La Mã (300-600 TCN).
Những thợ lặn đã xác định được hàng trăm mảnh đồ gốm trên tàu cho thấy số lượng lớn hàng hóa của tàu, phong phú ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Những chiếc bình hai quai cổ, những lọ đất sét cao có độ rộng cổ bình khác nhau, mang trên mình các tàn tích của thời cổ đại. Tất cả 22 tàu này là tàu buôn không phải các tàu chiến, và tất cả đều đi trên cùng một tuyến đường thương mại, con đường đi từ phía nam của Bắc Aegean (Thổ Nhĩ Kỳ) và khu vực Biển Đen tới Levant (ngày nay là Lebanon, Israel và Jordan), Cyprus và thậm chí Ai Cập. Các nhà khảo cổ đã tìm ra con đường vận chuyển này trong các văn bản lịch sử, nhưng những phát hiện mới này cung cấp bằng chứng cụ thể của các tuyến đường đi của tàu, cho phép họ tìm hiểu thêm về sự phát triển của các tuyến đường thương mại và công nghệ hàng hải. Họ tin rằng sự xuất hiện tương đối nhiều của các tàu thời kỳ cuối La Mã có thể là do sự gia tăng của Đế chế La Mã phương Đông, có thủ phủ tại Constantinople (nay là Istanbul), ở thế kỷ thứ 4. (Xem thêm thông tin tại: phát hiện 22 con tàu đắm trên cùng vị t rí ở biển Egée).
