Mới đây, tỉnh Nghệ an đã khởi công dự án nâng cấp và cải tạo và hào thành cổ Vinh. Thành cổ Vinh được xây dựng dưới thời Nguyễn. Đây là công trình kiến trúc thành lũy lỵ sở có chu vi 2.520 m với 3 cửa chính là: cửa tiền, cửa tả, cửa hữu. Thành cổ còn được một hào thành bao quanh.
Hào được đào sát phía ngoài thành để lấy đất đắp lũy bờ thành, vừa làm thành hệ thống bảo vệ bên ngoài. Trước đây hào được đào sâu 3m, rộng 28m. Trải qua thời gian, hào thành cổ thành Vinh đã bị xâm chiếm, lấn đất, bùn đọng, rác thải… bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Toàn cảnh Thành cổ Vinh.(Ảnh:internet)
Dự án nâng cấp và cải tạo hào xung quanh thành cổ Vinh thuộc Dự án phát triển các đô thị loại vừa tại Việt Nam - Tiểu dự án thành phố Vinh, hiện đang trong giai đoạn giải phóng mặt bằng. Dự án có tổng diện tích quy hoạch 6,475 ha (qua địa bàn phường Cửa Nam, Quang Trung, Đội Cung, thành phố Vinh). Tổng đầu tư khoảng 110 tỷ đồng. Theo phương án đền bù giải phóng mặt bằng, có 299 hộ bị ảnh hưởng, trong đó, có khoảng 100 hộ phải tái định cư. Dự án dự kiến hoàn thành trong quý I-2017 với các hạng mục chính: nạo vét, xây dựng tường chắn dọc hai bờ mương, xây dựng tuyến cống bao thu gom nước thải, xây mới tuyến mương bên trong thành cổ và tuyến mương bên ngoài thành cổ, xây dựng sáu cửa xả và sáu hố ga tách nước thải…
Hào thành cổ Vinh hiện giờ là một con mương có nước đen ngòm vì ô nhiễm.(Ảnh:internet)
Được biết, những sử liệu ghi chép về thành cổ Nghệ An khá đầy đủ. Theo đó, thành Nghệ An được xây dựng từ năm Gia Long thứ ba (1804) ở địa phận hai xã Vĩnh Yên và Yên Trường, nay thuộc thành phố Vinh. Kiến trúc của thành được xây dựng theo kiểu truyền thống Phương Đông, nhưng vì thành mang tính chất bảo vệ (phòng ngự) nên có ảnh hưởng của lối xây dựng thành trì của Pháp và Tây Âu (hay còn gọi là Vauban).
Thành Nghệ An có hình con rùa (kiểu Quy hình) với sáu cạnh và sáu góc, xung quanh thành có hào sâu tám thước, rộng tám thước. Hào luôn có nước và được lưu thủy qua sông Vinh, nguồn từ kênh nhà Lê qua Chính Đích, thông qua sông Lam qua ngã ba Mỏ Hạc. Hồ hào ngoài thành được nhân dân dùng để trồng sen, mùa thu hoạch phải nộp hạt sen cho triều đình. Như vậy có thể thấy, hào thành là một bộ phận cấu thành nên quần thể di tích thành cổ Nghệ An.
Cổng Tiền Môn của Thành cổ Vinh. (Ảnh:internet)
Khi hào thành được nâng cấp, tôn tạo xong, có thể thả sen vào như cách làm của các bậc tiền nhân, vừa tạo được cảnh quan tươi đẹp, vừa giữ được vệ sinh môi trường. Người dân có thể tìm đến hào thành để dạo bộ, thư giãn…
Minh Vượng