Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Nhóm văn bản, tài liệu phổ biến đường lối của Đảng, Mặt trận Việt Minh có nhiều hiện vật gốc, giá trị như: Nghị quyết Hội nghị lần thứ VIII Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương, tháng 5 năm 1941; Tuyên ngôn của Mặt trận Việt Minh ngày 25-10-1941; Chỉ thị của Tổng bộ Việt Minh; Mệnh lệnh khởi nghĩa của Ủy ban chỉ huy lâm thời khu giải phóng ngày 12-8-1945 do đồng chí Võ Nguyên Giáp ký.

 

 

 

 

Các nguồn sử liệu vô giá này đã đề cập tới một số nội dung chính: Giải thích đường lối của Đảng, của Mặt trận Việt Minh, của các đoàn thể; Tuyên truyền vận động quần chúng tham gia cách mạng, xây dựng lực lượng vũ trang tiến tới tổng khởi nghĩa... Đây là những tài liệu quan trọng phản ánh vai trò lãnh đạo của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Nhóm vũ khí, phương tiện của nhân dân sử dụng trong khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945 phong phú về chủng loại, từ mã tấu, mũi lao, ngọn kích, kiếm, gậy, đến các kiểu súng như: Nòng súng kíp tự chế tạo của du kích Cao Bằng; Súng kíp tự chế tạo của du kích Phú Thọ; Gậy tầm vông của nhân dân An Giang, Tiền Giang; Súng ngắn của du kích Ninh Thuận; Cờ dùng trong khởi nghĩa của nhân dân Quảng Ngãi; Cờ treo tại Đại hội Quốc dân Tân Trào; Cờ của Việt kiều treo ở Pari (Pháp) chào mừng ngày độc lập; Phù hiệu của nhân dân Hà Nội dùng trong ngày tổng khởi nghĩa... Nhiều hiện vật trong nhóm này gắn liền với các cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam Kỳ và cuộc binh biến Đô Lương. Đây là những cuộc diễn tập trước khi nổ ra tổng khởi nghĩa tháng Tám. Nhóm hiện vật này là những vật chứng lịch sử quan trọng thể hiện không khí sục sôi cách mạng ở khắp các địa phương trong cả nước.

 

 

 

Nhóm hiện vật về các vị tiền bối cách mạng là những hiện vật gắn liền với cuộc đời hoạt động cách mạng của các nhà lãnh đạo tiền bối của Đảng như đồng chí Nguyễn Văn Cừ, Trường Chinh, Hoàng Văn Thụ, Phạm Văn Đồng, Hoàng Quốc Việt, Phùng Chí Kiên, Võ Nguyên Giáp... Tiêu biểu là: Địa bàn đồng chí Phùng Chí Kiên đã dùng tìm phương hướng trong rừng trên đường rút về căn cứ năm 1941; Súng ngắn đồng chí Võ Nguyên Giáp đã dùng đánh địch trong trận Phay Khắt, Nà Ngần, năm 1944... hay các tác phẩm nổi tiếng như: Nhật ký trong tù; Lịch sử nước ta; Thư của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc kêu gọi đồng bào gia nhập Việt Minh ủng hộ Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam, đánh đuổi Nhật - Pháp tháng 8/1945... Nhóm hiện vật về các vị tiền bối cách mạng là những di vật thiêng liêng gắn liền với cuộc đời cách mạng của các đồng chí lãnh đạo của Đảng, là vật chứng quan trọng thể hiện tấm lòng của nhân dân với Đảng, với cách mạng.

Nhóm hiện vật về truyền đơn cách mạng và báo chí cách mạng trong cao trào Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Trong bộ sưu tập này, những hiện vật chứa đựng nhiều thông tin giá trị là nhóm hiện vật về truyền đơn cách mạng và báo chí cách mạng trong cao trào Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

 

Hơn 60 hiện vật gốc là truyền đơn giai đoạn 1941-1945 lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia phản ánh những sự kiện quan trọng trong phong trào giải phóng dân tộc. Ngôn ngữ biểu đạt trên các tờ truyền đơn thường hết sức ngắn gọn, súc tích, nhiều khi chỉ là những khẩu hiệu, mệnh lệnh...nhưng sức mạnh truyền cảm của nó vô cùng to lớn.

Nhóm hiện vật báo chí chiếm một số lượng khá lớn trong bộ sưu tập gồm các báo của Trung ương Đảng như: Cờ Giải Phóng, Sự thật..; Báo chí của các cấp bộ Đảng ở địa phương: Tiên phong, Cởi Ách..; Báo chí của các tổ chức, quần chúng, đoàn thể do Đảng lãnh đạo: Cứu Quốc, Việt Nam Độc Lập, Giải phóng, Búa, Hồn Việt Nam, Chiến Đấu, Tiếng Súng Khởi Nghĩa, Bắc Sơn... Có báo chí hiện Bảo tàng chỉ lưu giữ được 1 tờ (một số), có báo khá đầy đủ đến 126 số như báo: Việt Nam Độc Lập. Cơ sở in và phát hành báo ở các địa phương tuy chưa đầy đủ, nhưng có rải rác trong cả nước, nhiều nhất là báo của Trung ương Đảng, Mặt trận Việt Minh. Các báo của Mặt trận Việt Minh xuất bản chủ yếu ở Việt Bắc, Thanh Hóa, Quảng Nam, Quảng Ngãi... Phần lớn các báo này được in từ năm 1941 đến Cách mạng Tháng Tám 1945. Đó cũng chính là khoảng thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh về nước chủ trì Hội nghị Trung ương lần thứ Tám, vận động nhân dân tham gia vào Mặt trận Việt Minh chuẩn bị lực lượng, đón thời cơ khởi nghĩa...

 

 

Đa số hiện vật trong sưu tập được đưa về Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (nay là Bảo tàng Lịch sử quốc gia) ngay ở những năm đầu thành lập Bảo tàng 1958, 1959. Hiện vật được địa phương bàn giao cho Vụ Văn hóa Đại chúng vào năm 1956, sau đó được chuyển giao về Bảo tàng; hoặc có những hiện vật được tiếp nhận từ Triển lãm cải cách ruộng đất tại Hà Nội năm 1955, từ Triển lãm Khu tự Trị Việt Bắc năm 1956. Nhiều hiện vật thuộc sưu tập được tiếp nhận từ các Ty Văn hoá của các địa phương miền Bắc vào những năm 1958 - 1959. Có nhóm hiện vật được cán bộ Bảo tàng sưu tầm hoặc do các cá nhân hiến tặng cho Bảo tàng...

                                                                       Lê Hồng Thu